اثرات پرایمینگ بذر به وسیله اسید سالیسیلیک و نیترات پتاسیم بر شاخص‌های جوانه‌زنی و بیوشیمیایی بذر ماریتیغال تحت شرایط شور

عنوان پروپوزال :

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 46

روند رو به افزایش مصرف گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه تولید داروهای گیاهی بدون توسعه روش­های مناسب کاشت و مدیریت برنامه­ریزی صحیح، پیامدی نگران­کننده یعنی تخریب طبیعت را در برخواهد داشت. تولید گیاهان زراعی و دارویی باید در سطوح زراعی و امثال آن و هم‌چنین تولید و فرآوری صنعتی آن­ها توسط متخصصان مربوط صورت گیرد و از منابع طبیعی به عنوان الگو و مدل به منظور تولید انبوه مواد دارویی در کشت و صنعت بهره برداری گردد. بر همین اساس ميزان توليد گیاهان دارویی در کشور، در سال 1389، 89960700 کیلوگرم بوده که در سال 1390 به 128046000 کیلوگرم رسیده و 3/42 درصد رشد داشته است که نشان­دهنده اهمیت تولید گیاهان دارویی در کشور است (بی­نام، 1390).

ماریتیغال (Silybum marianum L.)یکی از گیاهان دارویی مهم خانواده مرکبان (Astraceae)است که در صنایع داروسازی کشور کاربرد فراوانی دارد. گیاهی علفی، یک­ساله، با ساقه گل­دهنده به طول 250-150 سانتی­متر است. برگ­ها پهن و شکننده با ظاهری مرمری شکل و در کناره­های آن خارهای زرد وجود دارد. گل‌آذین ماریتیغال درشت و خاردار، دارای گل­های بنفش است که در انتهای ساقه تشکیل می­شوند، در توده­های بومی آن گاهی گل سفید هم دیده می­شود. ریشه راست و دارای انشعاب است. بذرهای ماریتیغال به اندازه دانه گندم (شبیه تخم آفتابگردان)، دارای ناف سفید رنگ و برجسته و سطح صاف به رنگ قهوه‌ای روشن است. کاسبرگ­ها در روی دانه به صورت خارهای زبری در آمده­اند که به انتشار بذر کمک می­کنند. وزن هزار دانه آن بین 20 تا 31 گرم است. مردم در گذشته برای مداوای بیماری­های صفراوی و بیماری­های مربوط به دستگاه گوارش، از برگ­های گیاه ماریتیغال استفاده می­کردند. اکنون از مواد مؤثره میوه­های رسیده این گیاه برای معالجه بیماری­های کبدی (سیروز و مسمویت­های کبدی) و پیشگیری از سرطان کبد استفاده می­شود (امیدبیگی، 1384).

کشور ما به دلیل تکیه بر کشاورزی فاریاب برای تولید محصولات کشاورزی به شدت در معرض شورشدن اراضی است. تقریباً 90 درصد از مساحت کشور دارای اقلیم خشک و نیمه­­خشک است. آمارها نشان می­دهند که سطح زیر کشت در ایران حدود 2/18 میلیون هکتار است که هم شامل زمین­های قابل کشت و هم مناطق زیر کشت گیاهان دائمی است. از کل زمین­های قابل کشت کشور تنها حدود 5/8 میلیون هکتار فاریاب هستند که از این سطح نیز 2/2 میلیون هکتار آن آیش است. سیستم اصلی تولید محصول در ایران بر اساس کشاورزی فاریاب است و حدود 50 درصد از اراضی تحت تأثیر انواع اثرات شوری قرار دارند. اکثر مناطق زراعی ایران مستعد شوری هستند و بزرگترین مناطق مستعد شوری در مرکز ایران قرار دارند. بنابراین، با توجه به غالبیت کشاورزی فاریاب، این منابع آبی و خاکی با گذشت زمان در معرض کاهش کیفیت هستند. تخمین زده شده که در مناطق شور موجود، میانگین کاهش عملکرد به بیشتر از 50 درصد برسد (Qureshi et al., 2007).

شوری زمانی ایجاد می­شود که نمک­های محلول بیش از حد در منطقه توسعه ریشه تجمع می­یابد و این عمل موجب کاهش عملکرد می­شود. در اراضی آبی دنیا این نمک­ها از آب آبیاری و یا سطح ایستابی بالا ناشی می­شوند. کاهش عملکرد زمانی رخ می­دهد که افزایش میزان نمک از جذب آب توسط گیاه ممناعت می­کند و گیاه علائمی همانند تنش خشکی، پژمردگی، برگ­های تیره، ضخیم و برگ­های با کوتیکول ضخیم را نشان می­دهد، این علائم به مراحل رشدی بستگی دارد (Hanson et al., 1999).

با توجه به روند افزاینده جمعیت، نیاز به تولید غذا روز به روز بیشتر احساس می­گردد و این امر وابسته به جوانه­‌زدن هر دانه‌ای است که در خاک کاشته می­شود. سهم بذر در تأمین احتیاجات بشر در مقایسه با سایر اعضای گیاهی از اهمیت خاصی برخوردار است، مثلاً بیش از 50 درصد انرژی مورد نیاز بدن انسان را بذور غلات تأمین می­نماید (تاجبخش، 1375). بذرها علاوه بر آن که عامل اساسی تکثیر برای بسیاری از گیاهان زراعی محسوب می­شوند، می­توانند محصول نهایی گیاه زراعی نیز باشند(رحیمیان، 1375).

یکی از مشکلات تولید گیاهان، جوانه‌زنی و استقرار گیاهچه­های آن­ها می­باشد. این مسئله به ویژه در تولید گیاهان دارویی از اهمیّت بیشتری برخوردار است، زیرا بذور این گیاهان با درجات متفاوتی دارای خواب هستند و هم‌چنین به دلیل کارهای اهلی‌سازی کم‌تری که روی آن­ها انجام شده، سبزشدن و استقرار گیاهچه­های این گیاهان معمولاً به کندی انجام می­شود. استفاده از تکنیک پرایمینگ بذر یکی از روش­های مؤثر برای غلبه بر این مشکل می­باشد. جوانه­زنی یکی از مراحل حساس در چرخه رشدی گیاهان به حساب می­آید، زیرا جوانه‌زنی نقش عمده‌ای را در تعیین تراکم نهایی گیاه از خود به جای می­گذارد. در شرایط تنش رطوبتی و شوری، جوانه‌زنی گیاه در تعیین تراکم نهایی از اهمیت زیادی برخوردار است. عواملی مثل کنترل ژنی، اندازه دانه، پوست دانه، قوه نامیه، کشت و کار عمیق، رطوبت خاک، غلظت اکسیژن و دما، جوانه‌زنی و ظهور گیاهچه را تحت تأثیر قرار می­دهند. هم‌چنین درجه حرارت پایین خاک، رطوبت پایین و پوست سخت بذر از عواملی هستند که جوانه‌زنی، ظهور و توان گیاهچه­ها را کاهش می­دهند. آزمایشات متعدد در ارتباط با گیاهان مختلف بیان­گر این مطلب است که جوانه‌زنی در اغلب گیاهان به تنش شوری و خشکی حساس است. هر گیاهی که بتواند در مرحله جوانه‌زنی مقاومت بیشتری نشان دهد، خواهد توانست دوره اول رویش را موفق­تر طی کند. برای استقرار موفقیت‌آمیز گیاهان، بهتر است جوانه‌زنی به سرعت و در حد قابل قبولی هم‌زمان صورت پذیرد. استفاده از برخی مواد شیمیایی، نیل به این هدف را آسان می­نماید. منابع بسیاری موجود است که در آن­ها به تحریک و تسریع جوانه‌زنی بذر از طریق کاربرد یک ماده شیمیایی اشاره شده است.پرایمینگ بذر به فرآیندی گفته می­شود که بذر طی آن آب جذب می­کند و فعل و انفعالات اولیه لازم برای جوانه‌زنی رخ می­دهد، ولی جذب آب به حدی نیست که اجازه خروج به ریشه­چه داده شود. تحقیقات بسیار مفیدی روی اهمیت پرایمینگ بذر و عوامل مؤثر بر موفقیت آن انجام شده است (Copland & Mcdonald, 1995).

فهرست مطالب

بیان مسأله و ضرورت

اهداف پژوهش

تعریف واژگان و ادبیات تحقیق

مرور منابع و پیشینه تحقیق

روش تحقیق

ویژگی­های محل انجام آزمایش و زمان اجرای طرح تحقیقاتی

طرح آزمایشی و روش کار

ضدعفونی بذور و وسایل کار

نحوه پرایم بذور

محاسبه پارامترهای جوانه‌زنی

محاسبه صفات بیوشیمیایی

فهرست منابع و مأخذ مورد استفاده