بررسی تاثیر ویژگی های شخصیتی بر اعتیاد اینترنتی با تاکید بر تمایل استفاده از اینترنت

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سبک شخصیتی پنج عاملی، اعتیاد اینترنتی و تمایل استفاده از اینترنت صورت گرفته است که دانشگاه سمنان به عنوان مورد مطالعه برای این منظور انتخاب گردید. روش تحقیق از نوع توصیفی(غیر آزمایشی) و از نوع پیمایشی می باشد و با استفاده از داده های به دست آمده به بررسی روابط احتمالی بین ابعاد پنچ گانه ی شخصیت به عنوان متغیر مستقل، اعتیاد اینترنتی به عنوان متغیر وابسته و تمایل استفاده از اینترنت به عنوان متغیر میانجی می پردازد. جامع آماری کلیه دانشجویان دانشگاه سمنان هستند روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای می باشد و حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران مشخص شده است. برای انجام این پژوهش از سه پرسشنامه استفاده گردید. برای ارزیابی پنج عامل شخصیت( برونگرایی، روان رنجوری، گشودگی نسبت به تجربه، سازگاری و وظیفه شناسی)از پرسشنامه پنج عاملی ویژگی های شخصیتی نئو ( 60 ماده ای)،و به منظور سنجش اعتیاد اینترنتی از پرسشنامه ی یانگ(1998)و برای تعیین تمایل استفاده از اینترنت از پرسشنامه اسلانبای(2008)استفاده گردید. هر سه پرسشنامه استاندارد بوده و مجددا نیز روایی آن ها با اضهار نظر اساتید و صاحب نظران محترم تائید شد و پایایی آن ها نیز با استفاده از معیار آلفای کرونباخ به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزاری اس پی اس اس و لیزرل با اعمال آزمون های مدل معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تائیدی، با توجه به فرضیات تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. یافته های تحلیل عاملی تائیدی نشان داد که پنج عامل شخصیت برای مناسب بودن سنجش شخصیت تائید شدند و همچنین مولفه های تمایل استفاده از اینترنت در تعیین تمایل به اینترنت تائید شدند و شاخص های اعتیاد اینترنتی نیز در نمونه تائید شدند.نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی و اعتیاد اینترنتی و بین اعتیاد اینترنتی و تمایل استفاده از اینترنت رابطه معنادار وجود دارد اما وجود رابطه معنادار بین ویژگی های شخصیتی و تمایل استفاده از اینترنت تائید نشد.

کلمات کلیدی: شخصیت پنج عاملی- اعتیاد اینترنتی- تمایل استفاده از اینترنت- دانشگاه

فهرست مطالب:

فصل اول کلیات تحقیق.. 1

1-1- مقدمه. 2

1-3- اهمیت و ضرورت موضوع. 7

1-4- اهداف تحقیق.. 10

1-5- سوالات تحقیق.. 10

1-6- فرضیه های تحقیق.. 11

1-7- جامعه و نمونه آماری تحقیق.. 11

1-9- نوع تحقیق.. 12

1-10- تعاریف مفهومی و عملیاتی واژگان تحقیق.. 12

1-10-1- شخصیت.. 12

1-10-2-روان رنجوری: 13

1-10-3-برون گرایی.. 13

1-10-7- اعتیاد به اینترنت: 15

1-10-8- تمایل استفاده از اینترنت: 16

فصل دوم ادبیات تحقیق.. 19

2-1- مقدمه. 21

2-2- شخصیت (تعاریف و نظریه ها ) 22

2-3- نظریه ویژگی های شخصیت.. 24

2-4- سه بعد شخصیت آیزنک.. 24

2-5- 16عامل شخصیت ریموند کاتل. 26

2-6- نظریه پنج عامل شخصیت.. 27

2-7- رویکرد صفات.. 27

2-8- رویکرد یادگیری اجتماعی.. 31

2-9- رویکرد پدیدار شناختی (نظریه ی انسان گرا ) 36

2-10- شبکه جهانی اینترنت.. 38

2-11- ویژگی های کار کردی اینترنت.. 39

2-12- اعتیاد. 40

2-13- اعتیاد به اینترنت.. 41

2-14- تشخیص اعتیاد به اینترنت.. 42

2-15- نشانه هایی از اعتیاد به اینترنت.. 43

2-16- مراحل اعتیاد به اینترنت.. 43

2-17-  تاریخچه بحث اعتیاد به اینترنت.. 43

2-18- دیدگاه ها و نظریه ها در تبیین اعتیاد اینترنتی و پیامد های آن. 46

2-19- پیامد های اعتیاد اینترنتی.. 49

2-20- تمایل استفاده از اینترنت.. 50

2-21- مولفه های تمایل استفاده از اینترنت.. 50

2-22- پیشینه تحقیق.. 52

2-22-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور 52

2-22-2- تحقیقات انجام شده در خارج کشور 54

2-23- جمع بندی تحقیقات انجام شده در پیشینه. 58

2-24 مدل مفهومی تحقیق.. 60

فصل سوم روش تحقیق.. 61

3-1- مقدمه. 62

3-2- هدف تحقیق.. 63

3-3- موضوع تحقیق.. 63

3-4- روش تحقیق.. 63

3-5- قلمرو تحقیق.. 64

3-5-1- قلمرو زمانی.. 65

3-5-2- قلمرو مکانی.. 65

3-5-3- قلمرو موضوعی.. 65

3-6- جامعه آماری.. 65

3-7- نمونه آماری و روش نمونه گیری.. 66

3-8- ابزار گردآوری داده ها 67

3-9- روایی و پایایی ابزار گردآوری داده 68

3-9-1- روایی پرسشنامه. 68

3-9-2- پایایی پرسشنامه. 69

3-10-روشهای آماری مورد استفاده 71

3-10-1-آمار توصیفی.. 71

3-10-2-آمار استنباطی.. 71

3-11-متغیرهای تحقیق.. 72

3-12- نتیجه گیری.. 73

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها 74

4-1- مقدمه. 76

4-2- آمار توصیفی.. 77

4-2-1- جنسیت پاسخ دهندگان. 77

4-2-2- سن پاسخ دهندگان. 77

4-2-3- رشته های تحصیلی پاسخ دهندگان. 78

4-2-4- میزان تحصیلات پاسخ‌دهندگان. 79

4-3- آمار استنباطی.. 79

4-3-1- آزمون کفایت نمونه گیری.. 80

4-3-2- آزمون نرمال بودن متغیرهای پژوهش... 81

4-3-3- وضعیت متغیر های پژوهش... 82

4-3-4- بررسی مدل های اندازه گیری متغیرهای پژوهش... 83

4-3-4-1- تحلیل عاملی تأییدی.. 84

4-3-4-1-1- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول متغیر تمایل استفاده از اینترنت.. 85

4-3-4-1-2- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم متغیر تمایل استفاده از اینترنت.. 89

4-3-3-1-3- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول متغیر ویژگی های شخصیتی.. 91

4-3-4-1-4- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم متغیر ویژگی های شخصیتی.. 95

4-3-4-1-5- تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول متغیر اعتیاد اینترنتی.. 97

4-3-4- همبستگی متغیرهای پژوهش... 102

4-3-5- آزمون فرضیات پژوهش... 103

4-4- جمع بندی.. 107

فصل پنجم بحث نتیجه گیری و پیشنهادات.. 110

5-1- مقدمه. 109

5-2- یافته های تحقیق.. 109

5-2-1- یافته های توصیفی.. 109

5-2-2- یافته های آزمون فرضیات تحقیق با استفاده از مدل معدلات ساختاری و تکنیک تحلیل مسیر  110

5-2-2-1- آزمون فرضیات اصلی.. 110

5-3- بحث در مورد یافته های تحقیق.. 111

5-4- پیشنهادات کاربردی.. 113

5-5- پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 114

5-6- محدودیت های تحقیق.. 114

منابع. 116

منابع انگلیسی: 120

پیوست.. 123

فهرست جداول

جدول 3-1-  جامعه آماری.. 66

جدول 3-2- نمونه آماری.. 67

جدول 3-3 پایایی پرسشنامه. 70

جدول 3-4 متغیر های تحقیق.. 72

جدول 4-1- توزیع فراوانی آزمودنی ها بر اساس جنسیت... 77

جدول 4-2- توزیع فراوانی آزمودنی­ها براساس سن.. 78

جدول 4-3-  توزیع فراوانی آزمودنی­ها براساس رشته های تحصیلی.. 78

جدول 4-4-  توزیع فراوانی آزمودنی­ها براساس میزان تحصیلات... 79

جدول 4-5-آزمون کولموگروف-اسمیرنوف... 81

جدول 4-6-  نتایج آزمون میانگین یک جامعه برای متغیرهای پژوهش.... 82

جدول 4-7- علائم اختصاری به‌ کار رفته در تحلیل عاملی تأئیدی ومدل سازی معادلات ساختاری.. 84

جدول 4-8-  ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش.... 102

جدول 9-4-  نتایج آزمون فرضیه های پژوهش.... 107

فهرست نمودار 

نمودار 4-1- مدل اندازه گیری تمایل استفاده از اینترنت با استفاده تحلیل عامل تأییدی در حالت تخمین استاندارد  86

نمودار  4-2-  مدل اصلاحی اندازه گیری تمایل استفاده از اینترنت با استفاده تحلیل عامل تأییدی در حالت تخمین استاندارد  87

نمودار 4-3-  اعداد معناداری ضرایب مدل اندازه گیری تمایل استفاده از اینترنت.. 88

نمودار 4-4-  مدل دوم اندازه گیری تمایل استفاده از اینترنت درحالت تخمین استاندارد. 89

نمودار 4-5-  مدل دوم اندازه گیری تمایل استفاده از اینترنت درحالت معناداری.. 90

نمودار 4-6-  مدل اول اندازه گیری ویژگی های شخصیتی درحالت تخمین استاندارد. 92

نمودار 4-7-  مدل اول اصلاحی اندازه گیر یویژگی های شخصیتی درحالت تخمین استاندارد. 93

نمودار 4-8-  اعداد معناداری ضرایب مدل اندازه گیری ویژگی های شخصیتی.. 94

نمودار 4-9-  مدل دوم اندازه گیری ویژگی های شخصیتی در حالت تخمین استاندارد. 95

نمودار 4-10- مدل دوم اندازه گیری ویژگی های شخصیتی در حالت معناداری.. 96

نمودار 4-11-  مدل اول اندازه گیری اعتیاد اینترنتی در حالت تخمین استاندارد. 99

نمودار 4-12- مدل اول اصلاحی اندازه گیری اعتیاد اینترنتی درحالت تخمین استاندارد. 100

نمودار 4-13-  اعداد معناداری ضرایب مدل اندازه گیری اعتیاد اینترنتی.. 101

نمودار 4-14-  مدل معادلات ساختاری در حالت استاندارد. 105

نمودار 4-15-  مدل معادلات ساختاری در حالت معناداری.. 106