تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط آب و هوایی حمیدیه

به ­منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و ارقام مختلف بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه جو آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 91-90 در اهواز به اجرا در آمد. در این آزمایش سطوح مختلف تاریخ کاشت شامل دهم آذر، بیست و پنجم آذر و دهم دی ماه و ارقام مختلف جو شامل جنوب، 10سراسری و نیمروز بود. مقایسات میانگین در پایان آزمایش در سطوح 1% و 5% به­وسیله آزمون چند دامنه­ای دانکن انجام شد. بر اساس نتایج به­دست آمده اثر تاریخ کاشت بر روی صفاتی مانند تعداد سنبله در متر­مربع، عملکرد اقتصادی دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت و ارتفاع معنی­داری بود. با تأخیر در کاشت تعداد دانه در سنبله ، عملکرد بیولوژیکی، ارتفاع نهایی گیاه و درجه خوابیدگی کاهش و صفاتی مانند تعداد سنبله در متر­مربع، وزن هزار دانه، عملکرد اقتصادی دانه، شاخص برداشت افزایش یافت. اثر رقم در همه صفات بجز عملكرد بیولوژیك معنی­دار بود. بیشترین تعداد سنبله در متر­مربع، وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر در رقم نیمروز حاصل شد ولی تعداد دانه در سنبله این رقم حدأقل بود. بیشترین عملکرد دانه و شاخص برداشت نیز در رقم جنوب مشاهده گردید. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد كه در بین صفات مختلف تعداد سنبله، عملكرد بیولوژیك و شاخص برداشت بیشترین همبستگی را با عملكرد دانه داشتند. نتایج حاصل از تجزیه مؤلفه های اصلی نشان داد كه  سه عامل اول بیشترین مقدار واریانس را به خود اختصاص دادند و سه مؤلفه جمعاً 99/93 درصد از كل تنوع را توجیه نمودند. همچنین نتایج نشان داد که تعداد سنبله و عملكرد دانه در  یك گروه قرار گرفتند. به­طور کلی و با توجه به جمیع شرایط و نتایج به­دست آمده بهترین شرایط برای حصول حدأکثر عملکرد دانه جو تاریخ کاشت دوم و بهترین رقم، رقم جنوب تشخیص داده شد و تعداد سنبله مهمترین جزء عملكرد بود. 

 کلید واژگان: ارقام جو، تاریخ کاشت، عملکرد دانه

فهرست مطالب

چکیده:. 1

فصل اول 

1-1- مقدمه. 2

1-2- اهمیت مصرف غلات. 4

1-3- اهمیت مصرف جو. 5

1-4- ارزش غذایی جو. 7

1-5- وضعیت سطح زیر کشت و تولید جو در جهان، ایران و خوزستان   10

1-5-1- نواحی کشت جو و موقعیت آن در جهان. 10

1- 6- اهمیت تاریخ كاشت مناسب. 17

1-7- عوامل اکولوژیکی مؤثر بر رشد جو. 19

1-7-1-  حرارت. 19

1-7-2- رطوبت. 20

1-7-3-  نور. 20

1-7-4- خاک. 21

1- 8 - اهداف تحقیق. 22

فصل دوم

2-1- تأثیر تاریخ کاشت مطلوب. 24

2-2- تأثیر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد و اجزاء عملکرد. 25

2-3- عملكرد و اجزاء عملکرد. 30

2-3-1- تعداد سنبله در واحد سطح. 31

2-3-2- تعداد دانه در سنبله. 33

2-3-3- وزن دانه. 35

2-4- روابط بین عملکرد و اجزاء عملکرد. 37

2-5- خوابیدگی. 38

2-6- ارتفاع بوته. 42

فصل سوم 

3-1- موقعیت جغرافیایی و وضعیت اقلیمی محل اجرای آزمایش. 44

3-2- مشخصات فیزیكی و شیمیایی خاك محل آزمایش. 44

3-3- روش آزمایش. 45

3-3-1- طرح آزمایشی. 45

3-3-2- نقشه طرح آزمایش. 45

3-3-3- تیمارهای آزمایش. 45

3-4- مواد آزمایش. 46

3-4-1- رقم جنوب یا گلوریا. 46

3-4-2- رقم 10سراسری. 47

3-4-3- رقم نیمروز. 47

3-5- مراحل اجرای آزمایش. 48

3-6- خصوصیات مورد اندازه گیری. 49

3-6-1- عملكرد بیولوژیكی. 49

3-6-2- عملکرد دانه. 50

3-6-3- ضریب برداشت. 50

3-6-4- تعداد سنبله در واحد سطح. 50

3-6-5- تعداد دانه در سنبله. 50

3-6-6- وزن هزاردانه. 50

3-6-6- ارتفاع نهایی بوته. 51

3-6-7- میزان خوابیدگی (ورس). 51

3-6-8- محاسبات آماری. 52

3-6-8-1- تجزیه واریانس و مقایسه میانگین­ها. 52

3-6-8-2- تجزیه همبستگی بین صفات. 52

3-6-8-3- رسم نمودارها. 52

فصل چهارم 

4-1- عملکرد و اجزای عملکرد. 54

4-1-1- تعداد سنبله در مترمربع. 54

4-1-2- تعداد دانه در سنبله. 60

4-1-3- وزن هزاردانه. 63

4-1-4- عملکرد دانه. 66

4-1-5-  عملکرد بیولوژیکی. 72

4-1-6- شاخص برداشت. 75

4-1-7- ارتفاع گیاه. 77

4-1-8- درجه خوابیدگی. 81

4-1-9- وزن هکتولیتر. 84

4-2- روابط بین صفات. 88

4-2-1- تعداد سنبله در مترمربع. 88

4-2-2- تعداد دانه در سنبله. 88

4-2-3- وزن هزار دانه. 89

4-2-4- عملکرد اقتصادی دانه. 90

4-2-5- عملکرد بیولوژیکی. 90

4-2-6- شاخص برداشت. 91

4-2-7- ارتفاع گیاه. 91

4-2-8- درجه خوابیدگی. 91

4-2-9- وزن هکتولیتر. 92

4-3- تجزیه مؤلفه های اصلی. 93

نتیجه گیری. 97

پیشنهادات. 98

فهرست منابع فارسی. 99

فهرست منابع انگلیسی.

فهرست جداول

جدول 1-1-ارزش غذایی برخی ترکیبات دانه جو در مقایسه آن با سایر غلات 7

جدول 1-2-مقایسه ترکیب شیمیایی و انرژی قابل متابولیسم در جو بدون پوشینه و جو معمولی................................ 10

جدول 1-3-وضعیت سطح تولید و عملکرد جو در دهه 82-1373 12

جدول 1-4-سطح زیر کشت جو در کشورهای جهان در سال 1991 14

جدول 1-5-تولید جو در جهان ........................ 14

جدول 1-6-تولید جو در کشورهای جهان در سال 1991..... 15

جدول 1-7-رتبه بندی استان­های تولید کننده جو در سال­های82-1372  16

جدول 3-1-خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک............. 43

جدول 4-1-نتایج تجزیه واریانس صفات مورد ارزیابی در آزمایش 55

 ادامه جدول 4-1 .................................. 90

جدول 4-2-ضرایب همبستگی بین عملکرد و اجزای عملکرد و صفات مورد بررسی.................................................. 97

جدول 4-3-ریشه­های مشخصه، نسبت واریانس توجیه شده توسط هر مؤلفه و نسبت تجمعی آن، ضرائب همبستگی بین سه مؤلفه اول و صفات در تیمارهای مورد مطالعه............................................ 98

فهرست نمودارها

نمودار 4-1-اثر تیمار تاریخ کاشت بر تعداد سنبله در مترمربع    57

نمودار 4-2-اثر تیمار رقم بر تعداد سنبله در متر­مربع 59

نمودار 4-3-اثر تاریخ کاشت و رقم بر تعداد سنبله در متر­مربع    60

نمودار 4-4-اثر تاریخ کاشت بر تعداد دانه در سنبله . 61

نمودار 4-5-اثر تیمار رقم بر تعداد دانه در سنبله... 62

نمودار 4-6-اثر تاریخ کاشت و رقم بر تعداد دانه در سنبله   63

نمودار 4-7-اثر تیمار تاریخ کاشت بر وزن هزاردانه... 65

نمودار 4-8-اثر تیمار رقم بر وزن هزار دانه......... 67

نمودار 4-9-اثر تاریخ کاشت و رقم بر وزن هزار دانه.. 68

نمودار 4-10-اثر تیمار تاریخ کاشت بر عملکرد دانه... 69

نمودار 4-11-اثر تیمار رقم بر عملکرد دانه.......... 72

نمودار 4-12-اثر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه... 73

نمودار 4-13-اثر تیمار تاریخ کاشت بر عملکرد بیولوژیکی 75

نمودار 4-14-اثر تیمار رقم بر عملکرد بیولوژیکی..... 76

نمودار 4-15-اثر تیمار تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد بیولوژیکی   77

نمودار 4-16-اثر تیمار تاریخ کاشت بر شاخص برداشت... 78

نمودار 4-17-اثر تیمار رقم بر شاخص برداشت.......... 79

نمودار 4-18-اثر تاریخ کاشت و رقم بر شاخص برداشت... 80

نمودار 4-19-اثر تاریخ کاشت بر ارتفاع گیاه......... 81

نمودار 4-20-اثر تیمار رقم بر ارتفاع گیاه.......... 82

نمودار 4-21-اثر تاریخ کاشت و رقم بر ارتفاع گیاه... 83

نمودار 4-22-اثر تیمار تاریخ کاشت بر درجه خوابیدگی. 84

نمودار 4-23-اثر تیمار رقم بر درجه خوابیدگی  ...... 85

نمودار 4-24-اثر تاریخ کاشت و رقم بر درجه خوابیدگی  86

نمودار 4-25-اثر تاریخ کاشت بر وزن هکتولیتر  ...... 87

نمودار 4-26-اثر تیمار رقم بر وزن هکتولیتر......... 89

نمودار 4-27-اثر تاریخ کاشت و رقم بر وزن هکتولیتر  89