محیط زیست
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مهندسی طراحی محیط زیست رابطه باغهای ایرانی با باغهای شرق
چکیده : قدم نهادن در باغهای ایرانی ما را به این اندیشه وا میدارد که چه رمز و رازی در پس ظاهر آراسته ی انها نهفته است که بعد از گذشت قرنها کهنه نمیگردد و همچنان با نگاهی جذاب ، انسان امروزی را به سوی خود دعوت میکنند . در انطباق با توصیف بهشت درقرآن کریم که آیاتی از جمال و جلال خداوندی است معماران مسلمان با عنایت به این توصیف ها به ساخت باغهایی دراین جهان فناناپذیر پرداخته اند تا جلوه ی از فناناپذیری و جاودانگی جهان ابدی و باغهای بهشتی باشد. جنبه های تکنیکی باغسازی ایرانی در هویت بخشی به هنر منظر سازی مورد علاقه و استفاده ملل شرق قرار گرفته و منجر به خلق آثار بدیع و بی نظیری چون تاج محل گردیده است . تجلی پردیس سازی ایران در آراء جهانگردان خارجی و مورخان ایرانی خاصه در دوران صفوی بازتابهای ویژه داشته است که میتواند نشان ازاهمیت والای معماری ایرانی دربازسازی تمثیلی باغ ایرانی از بهشت باشد. این نوشتار درابتدا ضمن معرفی پیشینه تمدن و فرهنگ ایران باستان، انتقال و نفوذ آن را به ممالک شرق ( هندوچین) از زوایایی گوناگونی چون هنر و راه ابریشم مورد بررسی قرار میدهد ، سپس با تجزیه و تحلیل عناصر باغ ایرانی و نظام معماری حاکم بر آن به تشریح و مقایسه کاخ هشت بهشت با تاج محل میپردازد . شایان ذکر است که در این مسیر علاوه براسناد موجود و تصاویر ،از توصیفات حهانگردان نیز بهره گرفته شده است .نتایج این تحقیق نشان میدهد که درادوار مختلف تاریخ این گرایش وجود داشته است تا باغهایی احداث شود که با تعابیری که از بهشت آخرت مطرح میشده ، برابری کند و به عنوان کالبدی ترین هنر قابل انتقال به ملل دیگر، خودنمایی کنند. دراین راستا از بهره گیری پیشنه هنری و فرهنگی سرزمین دریغ نمیشود .
واژه های کلیدی : باغهای ایرانی باغهای شرق فرهنگ و تمدن تجزیه و تحلیل عناصر باغ ایرانی نظام معماری حاکم بر باغ ایرانی
مقدمه معماری ایرانی دارای ویژگی هایی است که در مقایسه با معماری کشورهای جهان از ارزش و رمز و رازی مختص به خود برخوردار است این ویژگی چون طراجی متناسب به هندسه ای بدیع ، تناسباتی موزون، سازه ای دقیق و خلاقیت هایی نو و بالاخره تزئیناتی گوناگون که هریک در عین سادگی معرف شکوه معماری این سرزمین است .هنر باغسازی یکی از کهن ترین هنرهای ایرانیان است که دارای سنت های ارزشمند و قدرتی معنوی است و به بهترین وجه به سمت شمالی ـ جنوبی جهت گیری میشود . شکل باغ در ایران از دیر باز تاکنون با طبیعت و میزان آسیب شناسی کامل داشته ، بنابراین از دیر باز باغ ها به شیوه های گوناگون ساخته شده است . با روی اوردن ایرانیان به دین اسلام ، جهان بینی اسلامی باعث ترویج باغسازی ایرانی در تمام نقاط ایران شد . لذا ایرانیان بهشتی را دراین عالم طرح کردند که با خصوصیات این دنیا مطابقت دارد اما تصویری از اخرت را تداعی میکند و بالاخره میتوان اذعان داشت که باغ ایرانی مزین به نظم و تناسب ، برخوردار از حرمت و محرمیت ، منزه از بیهودگی و افراط و تفریط ، مساعد با قناعت و صرفه جویی و مجهز به پایداری است . فرهنگ ایرانی ،انسان را جدا از طبیعت نمیداند بلکه او را همراه با سایر عناصر طبیعت و جزء لاینفک آن و دل سپردن به طبیعت و استفاده از مناظر طبیعی را علاوه براینکه پی بردن به آیات و نشانه های خدامی بیند، موجب حظ بصر و نشاط روان آدمی میداند . ازاین رو معماری و هنر ایران به شدت طبیعت گرا است . این اصل در باغ ایرانی سبب به وجود آمدن فضاهای نیمه باز مانند ایران و کوشک شده است . فهرست مطالب: چکیده1 مقدمه.2 فصل اول: 1ـ تمدن و فرهنگ ایران باستان 1 _ 1 _ از اسلام تا صفویه.8 1ـ1ـ1ـ معماری10 1 ـ 2 ـ دوره مغول و تیموریان12 1ـ2ـ1ـ معماری12 1ـ2ـ2ـ آثار و ابنیه دوره مغول و تیموریان .17 1 ـ 3 مشخصات هنر ایرانی18 1ـ3ـ1ـ تخت جمشید ، کهن ترین اثر معماری خاور دور 20 1 ـ3ـ2ـ پیکر تراشی22 1ـ3ـ3ـ صنابع دستی23 1 ـ4 درآمیختگی هنر ایرانی24 فصل دوم : 2 _ جستاری در فرهنگ هند 2 ـ 1_ هندوستان26 2ـ1ـ1 وضعیت تاریخی و اجتماعی26 2ـ1ـ2ـ وضعیت اقتصادی28 2ـ1ـ3ـ تمدن هند باستان.29 2ـ1ـ4ـ مناسبات تاریخی بین ایران و هند29 2 ـ 2ـ روابط اقتصادی ایران و هند30 2 ـ 3ـ زبان و ادب فارسی در شبه قاره هند.31 2 ـ 4ـ جلوه هایی از هنر ایران و هند.33 2ـ4ـ1ـ معماری.33 2 ـ 5ـ نخستین دوران هنر هند34 2ـ5ـ1ـ معماری و پیکر تراشی آغازین37 2 ـ6ـ معیار زیبا شناختی درهنر باغسازی تیموریان هند38 فصل سوم: 3ـ چین و درآمیختگی هنر ایرانی با آن 3 ـ1 ـ چین.39 3 ـ 2ـ هنر چین41 3ـ2ـ1ـ دوره شانگ42 3 ـ 3ـ روابط میان چین و خاور نزدیک45 3ـ3ـ1ـ پیشینیه تاریخی49 3ـ3ـ2ـ از صدر اسلام تا دوره مغولان.49 3ـ3ـ3- از هجوم مغولان تا دوره شاه عباس اول 50 3ـ3ـ4ـ دوره تیموری.53 3 ـ 4ـ اشتراکات هنرایرانی و اسلامی با هنر شرقی 54 3 ـ 5ـ هنر باغسازی چینی ( معماری باغستانی) 58 3ـ5ـ1ـ معماری.59 فصل چهارم: 4ـ راه ابریشم 4 ـ 1ـ تاریخچه راه ابریشم.62 4 ـ 2ـ ایران و راه ابریشم64 4 ـ 3ـ انتقال فرهنگ در راه ابریشم.67 4ـ3ـ1ـ آیین ها و ادیان67 4ـ3ـ2ـ هنر ، صنعت و فن آوری.71 4ـ3ـ3ـ زبان و ادب و دانش72 4 ـ 4ـ عاقبت راه ابریشم.74 4 ـ 5ـ پیگفتار74 فصل پنجم : 5ـ بررسی کالبدی باغ ایرانی 5 ـ 1ـ سرچشمه ها.76 5 ـ 2ـ پایه های معین باغ80 5 ـ 3ـ تاریخچه باغ ایرانی81 5 ـ 4ـتاثیر باغسازی ایران بر سایر ملل.86 5 ـ 5ـ برخی عناصر گونه شناختی معماری باغ87 5 ـ 6 ـ تعاریف باغ و باغ ایرانی88 5ـ6ـ1ـ باغ ایرانی چیست؟.88 5 ـ 7ـ عناصر باغ ایرانی91 5ـ7ـ1ـ عناصر اصلی92 5ـ7ـ2ـ عناصر فرعی.98 فصل ششم : 6 _ نماد شناسی سبز در باغ ایرانی 6ـ1ـ گیاهان در باغ ایرانی.100 6ـ1ـ1ـ درختان.101 6ـ1ـ2ـ بوته‌ها103 6ـ1ـ3 گلهای تزئینی.104 6 ـ 2 ـ آب در باغ ایرانی106 6ـ2ـ1ـ نهرهای بهشتی.109 6 ـ 3 ـ سبک و معماری باغ ایرانی.110 6ـ3ـ1ـ چهار باغ درارشادالزراعه111 6 ـ 4 ـ هندسه حاکم بر باغ ایرانی112 6ـ4ـ1ـ گستردگی دید.113 6ـ4ـ2ـ محورهای آب.113 6ـ4ـ3ـ هندسه مستطیلی.114 6ـ4ـ4ـ تقارن114 6ـ4ـ5ـ مرکزیت114 6 ـ 5 ـ دیدگاه جهانگردان درباره باغهای ایرانی.114 فصل هفتم:7 _ مقایسه کاخ هشت بهشت با تاج محل 7 ـ 1ـ هشت بهشت118 7ـ 1 ـ1 دیدگاه جهانگردان درباره هشت بهشت .120 7 ـ 2 ـ هشت بهشت و ساختار نظام فضایی معماری ایرانی.123 7ـ 2 ـ1ـ مرکز گرایی در هشت بهشت.125 7 ـ 3ـ تاج محل126 7ـ3ـ1ـتاریخچه.126 7ـ3ـ2ـ ساختار و اصول حاکم بر تاج محل.128 7ـ3ـ3ـ تزئینات131 7ـ3ـ4ـ معمار تاج محل.132 فصل هشتم : 8 _ جمع بندی نتایج و ارائه پیشنهادات 8ـ1ـ جمع بندی نتایج.133 8ـ2ـ ارائه پیشنهادات136 فهرست اشکال: (شکل 0_1)؛ باغ فرمانیه در تهران،مأخذ: باغ ایرانی ،خوانساری 1 (شکل 0_2)؛ تکه ای از فرش متعلق به قرن 19 باطرح باغ ایرانی از منطقه ملایر،مأخذ: باغ ایرانی,خوانساری 5 (شکل 0_3)؛پارچه ابریشمی ایرانی, قرن 17 میلادی ،مأخذ: باغ ایرانی, خوانساری .6 (شکل 1_1(؛ مجموعه ای از آثار تمدن و فرهنگ ،مأخذ: تاثیر فرهنگ و تمدن ایران در جهان, قدیانی7 (شکل 1_2)؛ مفرغ های لرستان قرن 7 تا 9 ق.م ,مأخذ: تاریخ هنر , جنسن8 (شکل 1_3)؛ صنایع دستی عهد ساسانی , مأخذ: تاریخ هنر , جنسن8 (شکل 1_4)؛ نمودار و نقشه ایران بعد از اسلام ، مأخذ : تاریخ هنر ایران ,محمدی9 (شکل 1_5)؛کاشیکاریهای دوره مغول همراه با کاشیکاری مسجد کبود تبریز ، مأخذ : باغ ایرانی , موزه هنرهای معاصر14 (شکل 1_6)؛ سر در گنبد غفاریه،مأخذ: تاریخ هنر، جنسن .17 (شکل 1_7)؛ گنبد سلطانیه، مأخذ: تاریخ هنر , جنسن17 (شکل 1-12)؛یک ستون از سر انسان در تخت جمشید در قرن 5 ق.م، یک سرستون به شکل گاو نر از تالار بار عام کاخ اردشیر دوم در شوش و سال 375 ق.م،مأخذ:هنر در گذر زمان,هلن گاردنر .22 (شکل 1-13)؛جزیی از پلکان تالار بار عام شاهی تخت جمشید،مأخذ:هنر در گذر زمان,هلن گاردنر.23 (شکل1-14)؛دسته تنگ به شکل بز کوهی بالدار در سده4 تا 5 ق.م،مأخذ:هنر در گذر زمان,هلن گاردنر23 (شکل1-15)؛دیگ آیینی مفرغی از لرستان در سده 8 ق.م، مأخذ:هنر در گذر زمان,هلن گاردنر.24 (شکل 2_1)؛موقعیت هندوستان درنقشه،مأخذ :هنر در گذر زمان,هلن گاردنر.26 (شکل 2_2)؛ مزار تاج محل درهندوستان،مأخذ: باغ ایرانی ,خوانساری.28 (شکل 2-3)؛ نقاشی از کلیله و دمنه در کتابخانه استانبول,قرن 8 هجری،مأخذ:تاریخ هنر ایران,محمدی32 (شکل 2_4)؛مسجدجامع دهلی ،مأخذ:تاریخ هنر ایران ،هنرهندواسلامی,هالاید34 (شکل 3_1)؛ موقعیت چین در نقشه،مأخذ :هنر در گذر زمان, هلن گاردنر.40 (شکل3-2)؛مفرغ اژدها در سلسله جو ,قرن 3-6 ق.م در موزه بروکسل ،مأخذ :هنر در گذر زمان,هلن گاردنر.41 (شکل 3-3)؛دوره ها و سلسله های چین ،مأخذ :هنر در گذر زمان,هلن گاردنر42 (شکل 3-4)؛مفرغ های سلسله شانگ ،مأخذ : هنر در گذر زمان,هلن گاردنر.43 ایرانی,خوانساری.53 (شکل 3-15)؛نقاشیهای چینی از منظره در سلسله یوان ،مأخذ:هنر در گذر زمان,هلن گاردنر.56 (شکل 5-2)؛باغهای معلق بابل ،مأخذ:طراحی باغ ,روحانی. .79 (شکل 5-5)؛مقبره کوروش کبیر در پاسارگاد در سال 530 ق.م،مأخذ:باغ ایرانی,خوانساری 85 (شکل 5-6)؛نقاشی یک چهار باغ در کتاب حالنامه مربوط به قرن17،مأخذ: باغ ایرانی,خوانساری.87 (شکل 5-8)؛ باغ فین کاشان،مأخذ:باغ ایرانی ,خوانساری91 (شکل 5-9)؛نقشه باغ فین کاشان،مأخذ:باغ ایرانی,خوانساری .92 (شکل 5-10)؛ نمایی از باغ مستوفی در تهران ، مأخذ: باغ ایرانی,خوانساری.94 (شکل 5-11)؛منظره ویرانه های عمارت کلاه فرنگی باغ شاهزاده کرمان،مأخذ:باغ ایرانی , خوانساری.96 (شکل 5-12)؛ چهار نحوه قرارگیری کوشک در محوطه باغ ایرانی ،مأخذ: باغ ایرانی, نعیما.97 (شکل 6-1)؛ فرم قرار گرفتن درختان در باغ ایرانی ،مأخذ: باغ ایرانی,نعیما.103 (شکل 6-2 )؛ نقاشی هایی از گلهای گوناگون باغ ایرانی ، مأخذ: باغ ایرانی, خوانسار105 (شکل 6-3)؛نقشه منشاساخت قنات در نواحی شمال شرقی ایران، مأخذ: باغ ایرانی, خوانساری.106 (شکل 6-4)؛منظره هوایی یک قنات در زمینهای نواحی یزد،مأخذ: باغ ایرانی, خوانساری107 (شکل 6-5)؛مقطع طولی یک قنات از کوه،مأخذ: باغ ایرانی, خوانساری.107 (شکل 6-6)؛گردشگاه کناری قسمت غربی باغ فین کاشان، مأخذ: باغ ایرانی,خوانساری.108 (شکل 6-7) ؛کانالهای آبیاری پاسارگاد در دوره هخامنشی، مأخذ: باغ ایرانی,خوانساری.108 (شکل 6-8)؛فواره های آب باغ فین کاشان،مأخذ: باغ ایرانی, نعیما109 (شکل 6-9)؛نمای اصلی باغ ارم در شیراز،مأخذ: باغ ایرانی,خوانساری110 (شکل 6-10)؛نقشه ای از چهار باغ معمولی طبق شرح کتاب ارشاد الزراعه، مأخذ: باغ ایرانی ,خوانساری112 (شکل 7-1)؛نمایی ازعمارت هشت بهشت در اصفهان،مأخذ: باغ ایرانی, خوانساری119 (شکل 7-2)؛نمایی از ورودی کاخ هشت بهشت ،مأخذ:باغهای ایران,نعیما.119 (شکل 7-3)؛دیوارنگارهای دیوارهای متعدد کاخ هشت بهشت ،مأخذ: باغ ایرانی, خوانساری120 ایران,نعیما.123 (شکل 7-7)؛نمایی از کاخ هشت بهشت در اصفهان ،مأخذ:باغهای ایران, نعیما124 (شکل 7-8)؛مقطع کاخ هشت بهشت در اصفهان ،مأخذ:باغهای ایران, نعیما124 (شکل 7-9)؛نقشه کاخ هشت بهشت در اصفهان،مأخذ:باغهای ایران,نعیما125 ، مأخذ: باغ ایرانی حکمت کهن,منظر جدید,موزه هنرهای معاصر126 (شکل 7-11)؛نمایی از عمارت تاج محل در آگرای هندوستان ، مأخذ: باغهای ایران, نعیما.127 (شکل 7-12)؛نمایی از عمارت تاج محل در هندوستان، مأخذ: باغهای ایران, نعیما129 (شکل 7-13)؛مقطع طولی عمارت مزار-تاج محل در هندوستان، مأخذ: باغهای ایران,نعیما.129 (شکل 7-14)؛عرصه های متوالی تاج محل در هندوستان ، مأخذ: باغهای ایران,نعیما.130 (شکل 7-15)؛پلان مجموعه مزار تاج محل در آگرای هندوستان ،مأخذ: باغ ایرانی, خوانساری131 (شکل 7-16)؛اصل مرکزیت در عرصه های تاج محل ،مأخذ:باغهای ایران, نعیما.131
