بررسی مفاهیم دین و اخلاق

فقه،الهیات،معارف
دانلود مقاله رشته معارف اسلامی بررسی مفاهیم دین و اخلاق مقدّمه پیش از عصر نوزایی (رنسانس) در اروپا، مفاهیم اخلاقی با مفاهیم دینی همراه بودند و مذهب رایج در آنجا- كه مذهب مسیحیت بود- بیشتر بر جنبه‌های اخلاقی تكیه می‌كرد. دستورات اخلاقی را از كتاب مقدّس استخراج و تبیین نمودند. پس از این عصر- كه به تدریج گرایش مذهبی ضعیف می‌شد- كم‌كم این فكر به وجود آمد كه می‌توان اخلاق را جدای از دین مطرح كرد و به مرور زمان، این فكر قوت گرفت تا اینكه در قرن‌های اخیر، رسماً اخلاق منهای خدا را مطرح كردند. بحث «ارتباط دین و اخلاق»، كه یكی از مباحث مهم فلسفه دین محسوب می‌شود، در كلام مسلمانان نیز قدیم‌الایام، به شكلی محل بحث و نظر بوده است. در جهان اسلام، نزاع اشاعره و معتزله در مباحث مربوط به «حسن و قبح شرعی و عقلی» بی‌ارتباط با این مبحث نیست، اگرچه حقیقت آن است كه دامنة این بررسی بسیار وسیع‌تر از حسن و قبح عقلی و شرعی است و چون- حتی- در قرن اخیر نیز در این باب بررسی در مكتوبات فارسی صورت نگرفته است، خلأی در این زمینه در زبان فارسی مشهود می‌باشد. کلمات کلیدی: دین اخلاق نظر اشاعره و معتزله اهمیت و ارزش این تحقیق بررسی اصل ارتباط و انحای ارتباطات میان دین و اخلاق به ادلة عدیده‌ای اهمیت و بلكه ضرورت دارد: اول) امروزه متفكران فراوانی معتقدند كه در عصر علم، دین یا هیچ نقش و كاركردی ندارد، یا نقش و كاركرد منفی و نامطلوب دارد و به هر تقدیر، دور انداختنی است. اما تقریباً هیچ متفكری نیست كه بر شأن و منزلت اخلاق وقوف، و به اهمیت و ضرورت آن اعتراف نداشته باشد. حال اگر بتوان نشان داد كه ارتباط دین و اخلاق چنان است كه از میدان بدر كردن یكی از آنها (دین) موجب از دست رفتن دیگری (اخلاق) می‌شود، دین جدّاً قابل اعتنا می‌شود. دوم) یكی از وجوهی كه می‌توان مقایسة بین ادیان را در آن صورت داد و احیاناً كامل‌تر بودن دینی را نسبت به دین دیگر یا نسبت به همة ادیان دیگر در آن وجه نشان داد، وجه اخلاقی ادیان است. به نظر می‌رسد كه در این رقابت كلامی بین ادیان و مذاهب، اخلاق چیزی است كه به نحو معتنابهی می‌تواند كفه دینی را از كفه دین دیگری سنگین‌تر كند. برای تحقیق در این باب كه آیا چنین هست یا نه، بررسی ارتباط دین و اخلاق ضرورت دارد.سوم) در محدودة یك دین خاص، مسائل مستحدثه از اهمیت خاصی برخوردارند. در این مسائل مستحدثه اخلاقی، باید كیفیت ارتباط دین و اخلاق را دانست. اگر این دو از هم مستقل باشند، یا رجوع به عقل باید حلشان كرد، و گرنه با رجوع به متون مقدس دینی و مذهبی باید حل نمود. فهرست تاریخچة تحقیق 2 اهمیت و ارزش این تحقیق 2 بررسی مفاهیم دین و اخلاق 3 تعاریفی از اخلاق 3 تعریف« دین» 5 مشكلات موجود در ارائه تعریفی جامع از « دین» 5 هویّت واحد دین و اخلاق 9 تلقّی قائلان این نظریه 9 اخلاق؛ جزئی از دین 10 اهمیت بحث 11 نظر اشاعره و معتزله 11 تعریف « گزاره اخلاقی» 13 دین؛ جزئی از اخلاق 14 بررسی نظریه 15 سیر تاریخی این نظریه 15 نتیجه‌گیری 17 فهرست منابع و مآخذ 21