تعیین عوامل موثر بر پیاده سازی مدیریت دانش در شرکتهای تولیدی

مدیریت
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته‌ مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی تعیین عوامل موثر بر پیاده سازی مدیریت دانش در شرکتهای تولیدی چکیده امروزه دانش مهم ترین و با ارزش ترین سرمایه هر سازمان می-باشد. تغییرات سریع و رشد روزافزون، هر سازمانی را بر آن می دارد تا برای بقاء تمام تلاش خود را در مدیریت دانش به-کار گیرد. از آنجائی که نرخ شکست پروژه های مدیریت دانش قابل توجه است، شناخت عوامل موثر در اجرای موفقیت‌آمیز مدیریت دانش می تواند سازمان ها را در نیازسنجی، برنامه ریزی، اجرا و استقرار مدیریت دانش یاری دهد تا احتمال شکست پروژه های مدیریت آن کاهش یابد. چنانچه دانش به صورت اصولی مدیریت نشود و دانش فردی به دانش جمعی تبدیل نگردد، نمی‌توان آن را به عنوان رکن توسعه قلمداد کرد. یکی از ملزومات مدیریت دانش، شناسایی و فراهم آوردن زیرساخت‌های آن است. سازمان‌ها برای انجام مأموریت‌ها و دستیابی به اهداف خود دارای منابع و دارایی‌های متعدد می‌باشند که برخی از آن‌ها برای کسب مزیت رقابتی سازمان، نقش محوری دارند. دانش برای تمام سازمان‌ها، از جمله‌ی این منابع و دارایی‌ها؛ به طوریکه صاحبنظران علم مدیریت، دانش را جایگزین نهایی تولید، ثروت و سرمایه‌ی پولی می‌دانند. این دانش، در رویه‌ها، دستورالعمل‌ها، دیدگاه‌ها، اقدامات و تصمیمات سازمانی مستتر است و زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که به محصولات و خدمات ارزشمندی تبدیل شود. در این پژوهش که هدف اصلی آن بررسی عوامل مؤثر بر استقرار مدیریت دانش در شرکت های تولیدی استان گیلان است، برای جمع آوری داده ها و بررسی فرضیه ها از روش میدانی استفاده شده که به این منظور 240 پرسشنامه در اختیار کارکنان شرکت های تولیدی استان گیلان قرار گرفت و سپس از آنان خواسته شد بر طبق طیف پنج گزینه ای لیکرت (کاملا مخالفم تا کاملا موافقم ) به هر یک از سوالات پاسخ دهند. برای تأیید روایی و پایایی پرسشنامه، از روش اعتبار محتوا و آلفای کرونباخ استفاده شد. جامعه پژوهش را کارکنان لیسانس به بالای این شرکت های تولیدی تشکیل داده اند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی (با استفاده از جداول توزیع فراوانی) و آمار استنباطی (با استفاده از آزمون همبستگی اسپیرمن، تحلیل واریانس و آزمون رگرسیون) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده در این تحقیق در سطح اطمینان 95 درصد نشان می دهد که بین مولفه های فرهنگ سازمانی، فناوری اطلاعات، منابع انسانی و ساختار سازمانی با استقرار مدیریت دانش رابطه معناداری وجود دارد. واژگان کلیدی : ساختار سازمانی فرهنگ سازمانی فناوری اطلاعات منابع انسانی مدیریت دانش مقدمه امروزه دانش به عنوان مهم ترین و با ارزش ترین سرمایه هر سازمانی می باشد. تغییرات سریع و رشد افزون، هر سازمانی را بر آن می دارد تا برای بقاء، تمام تلاش خود را در مدیریت دانش به کار گیرد. مدیریت دانش به دنبال دانش ، فرد ، تجربیات ، ارزش افزوده كاركنان و نیز پیاده سازی بازیابی و نگهداری دانش ، به عنوان دارایی های سازمان است به گفته «پیتر دراكر» راز موفقیت سازمان در قرن 21 همان مدیریت دانش است. در واقع، دانش تنها منبع در سازمان است که در اثر استفاده، نه‌تنها از ارزش آن کاسته نشده؛ بلکه بر ارزش آن نیز افزوده می‌شود. بنابراین مدیریت سازمان ها باید با تكیه بر دانایی برتر، امكان اتخاذ تصمیمات معقول تر در موضوعات مهم و بهبود عملكردهای مبتنی بر دانش را پیدا كنند . (قره بیگلو و همکاران، 1391: 3). این دانش در رویه‌ها، دستورالعمل‌ها، دیدگاه‌ها، اقدامات و تصمیمات سازمانی مستقر و مستتر است و زمانی اهمیت بیشتر می‌یابد که به محصولات و خدمات ارزشمندی تبدیل شود(رضاییان و احمدوند، 1389: 22).با توجه به پیچیده شدن محیط کسب و کار، رشد تكنولوژی، نو و بدیع بودن علم سازمان ها، مدیران به طور روزافزون تلاش می كنند، دریابند چگونه سازمان های خود را كارآفرین، منعطف و خلاق سازند تا باعث رشد و موفقیت سازمان هایشان شوند، زیرا اگر ایده نو وارد سازمان ها نشود، رو به زوال می روند (طاهری و همکاران، 1389: 46). به منظور کسب موفقیت در محیط سازمانی-رقابتی امروز ، شرکت ها نیازمند آن هستند که از اشتباهات گذشته خود درس بگیرند و آن ها را تکرار ننمایند. مدیریت دانش، ارایه کننده نگرشی سنجیده و اصولی برای تضمین به کار گیری کامل دانش پایه سازمان همراه نیروی بالقوه مهارت ها و شایستگی ها، افکار، نوآوری ها و ایده های فردی به منظور ایجاد سازمانی موثرتر و پویاتر می باشد(زرگرپور و همکاران،1392،7). سازمان های زیادی امیدوار هستند كه با اجرای مدیریت دانش در امور كسب و كارشان بتوانند سرمایه های مجازی خود را مدیریت كنند و منافع موجود را تقویت نمایند. با این وجود تصمیم گیری برای اجرای مدیریت دانش اغلب برای سازمان ها سخت می باشد اما حفظ و زوال یك سازمان می تواند به این تصمیم وابسته باشد.(سالاری وهمکاران، 1390،3) این تحقیق برای بررسی عوامل مؤثر بر استقرار مدیریت دانش در شرکت های تولیدی استان گیلان صورت گرفته است. «فهرست مطالب» چکیده 1 فصل اول. کلیات تحقیق 1-1- مقدمه 3 1-2- بیان مساله 4 1-3- ضرورت انجام تحقیق 6 1-4- چارچوب نظری تحقیق 7 1-5- هدف اصلی 9 1-6- اهداف فرعی 9 1-7- فرضیات اصلی تحقیق 9 1-8- تعریف مفهومی متغیر های تحقیق 9 1-8-1- ساختار سازمانی 9 1-8-2- فرهنگ سازمانی 10 1-8-3- فناوری اطلاعات 10 1-8-4- منابع انسانی 10 1-8-5- مدیریت دانش 11 1-9- تعریف عملیاتی متغیر های تحقیق 11 1-9-1- فرهنگ سازمانی 11 1-9-2- ساختار سازمانی 11 1-9-3 - فناوری اطلاعات 11 1-9-4 - منابع انسانی 11 1-10- مدیریت دانش 12 1-11- قلمرو تحقیق(زمانی، مكانی ، موضوعی) 12 فصل دوم. ادبیات تحقیق مقدمه 14 2-1- بخش اول : مدیریت دانش 15 2-1-1- تعاریف مدیریت دانش 15 2-1-2- اهمیت و ضرورت مدیریت دانش 16 2-1-3- تاریخچه مدیریت دانش 18 2-1-4- چرخه مدیریت دانش 19 2-1-5- مفاهیم مدیریت دانش 20 2-1-5-1- داده 21 2-1-5-2- اطلاعات 21 2-1-5-3- دانش 22 2-1-6- مكاتب مدیریت دانش 23 2-1-6-1- مكتب اقتصادی 23 2-1-6-2- مكتب سازمانی 23 2-1-6-3- مدیریت دانش و مدیریت استراتژیك 24 2-1-7- مدل های طبقه بندی دانش 24 2-1-7-1- مدل زعیم و تاتگلو 24 2-1-7-2- مدل هی سیگ 25 2-1-7-3- مدل بكمن 25 2-1-7-4- مدل بکوویتز و ویلیامز 26 2-1-7-5- مدل نوناکو و تاکوچی 26 2-1-8- مدل فرایندهای مدیریت دانش در تحقیق حاضر 27 2-2- بخش دوم: عوامل موثر بر استقرار مدیریت دانش 28 2-2-1-مدل های زیرساخت مدیریت دانش 28 2-2-1-1- مدل پژوهشی گلد 28 2-2-1-2- مدل یه و لایی و هو 30 2-2-1-3- مدل پژوهشی لی و چویی 30 2-2-2- فرهنگ سازمانی 32 2-2-2-1- ابعاد فرهنگ 36 2-2-2-2- اﺑﻌﺎد ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزمانی 37 2-2-2-3- ﻧﻘﺶ و اﻫمیت ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ 38 2-2-2-4- آﺛﺎر ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ 38 2-2-3- فناوری اطلاعات 39 2-2-3-1- كاركرد های فناوری اطلاعات 41 2-2-3-2- ابعاد فن آوری اطلاعات 43 2-2-4- منابع انسانی 44 2-2-4-1- ﻧﻘﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ در اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﻬﺎﯼ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ 45 2-2-4-2- انگیزه برای تلاش های دانش محور 46 2-2-4-3- ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺶ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ 46 2-2-5- ساختار سازمانی 48 2-2-5-1- ابعاد ساختار 50 2-2-5-2- ساختار و مدیریت دانش 53 2-4- بخش چهارم: پیشینه تحقیق 57 2-4-1- پژوهش های خارجی 57 2-4-2- پژوهش های داخلی 59 فصل سوم. روش اجرای تحقیق 3-1- مقدمه 63 3-2- روش تحقیق 63 3-3- جامعه آماری و نمونه آماری 64 3-4- روش نمونه گیری 65 3-5- فرآیند اجرایی پژوهش 68 3-6- روش و ابزار گردآوری اطلاعات 69 3-6-1- تحقیقات میدانی 69 3-7- روایی و پایایی پرسشنامه 70 3-7-1- روایی پژوهش 70 3-7-2- تعیین پایایی پرسشنامه 71 3-8- تکنیک های آماری مورد استفاده 73 3-8-1- آمار توصیفی 73 3-8-2- آمار استنباطی فصل چهارم. تجزیه و تحلیل داده‌ها 4-1- مقدمه 75 4-2- توصیف متغیرهای جمعیت شناختی 76 4-2-1- جنسیت پاسخگویان 76 4-2-2- سن پاسخگویان 77 4-2-3- سابق خدمت پاسخگویان 78 4-2-4- نوع استخدام پاسخگویان 79 4-2-5- میزان تحصیلات پاسخگویان 80 4-3- توصیف متغیرهای تحقیق 81 4-3-1- توصیف متغیر استقرار مدیریت دانش 81 4-3-2- توصیف متغیر ساختار سازمانی 82 3-3- توصیف متغیر فرهنگ سازمانی 83 4-3-4- توصیف متغیر فناوری اطلاعات 84 4-3-5- توصیف متغیر مدیریت منابع انسانی 85 4-4- بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها 86 4-5- آزمون فرضیه های تحقیق 87 4-6- خلاصه فصل 91 فصل پنجم. نتیجه‌گیری 5-1- مقدمه 93 5-2- نتایج آمار توصیفی 93 5-3- نتایج بررسی فرضیات تحقیق 94 5-4- نتیجه گیری 95 5-5- پیشنهادات 97 5-5- پیشنهادات اجرایی مبتنی بر نتایج تحقیق 99 5-6- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 99 5-7- محدودیت های تحقیق 100 منابع و مآخذ 101 پیوست 107 «فهرست جداول» جدول 2-1- عوامل موثر بر استقرار مدیریت دانش 55 جدول 2-2- عوامل موثر بر استقرار مدیریت دانش 56 جدول 3-1- تخصیص نمونه به واحدهای منتخب بر اساس نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای 64 جدول 3-2- جامعه آماری(شامل گروه اصلی و شرکت‌های تابعه) 66 جدول 4-1- توزیع فراوانی و درصد جنسیت پاسخگویان 76 جدول 4-2- توزیع فراوانی و درصد سن پاسخگویان 77 جدول 4-3- توزیع فراوانی و درصد میزان سابقه خدمت پاسخگویان 78 جدول 4-4- توزیع فراوانی و درصد نوع استخدام پاسخگویان 79 جدول 4-5- توزیع فراوانی و درصد میزان تحصیلات پاسخگویان 80 جدول4-6- توصیف متغیر مدیریت دانش 81 جدول4- 7- توصیف متغیر ساختار سازمانی 82 جدول4- 8- توصیف متغیر فرهنگ سازمانی 83 جدول4- 9- توصیف متغیر فناوری اطلاعات 84 جدول4- 10- توصیف متغیر منابع انسانی 85 جدول 4-11- نتایج آزمون کولموگراف-اسمیرنوف 86 جدول 4-12- ضریب همبستگی بین استقرار دانش و مدیریت منابع انسانی 87 جدول 4-13- ضریب همبستگی بین استقرار مدیریت دانش و ساختار سازمانی 88 جدول 4-14- ضریب همبستگی بین استقرار مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی 89 جدول 4-15- ضریب همبستگی بین استقرار مدیریت دانش و فناوری اطلاعات و ارتباطات 90 «فهرست اشکال» شکل 2-1- عوامل موثر بر موفقیت مدیریت دانش 29 شکل 2-2- مدل زیر ساخت مدیریت دانش یه و لایی و هو 30 شكل 2-3- مدل لی و چویی 32 شکل 3-1 فرایند اجرایی پژوهش 68 «فهرست نمودارها» نمودار 2-1- مدل استقرار مدیریت دانش 56 نمودار 4-1- هیستوگرام جنسیت پاسخگویان 76 نمودار 4-2- هیستوگرام سن پاسخگویان 77 نمودار 4-3- هیستوگرام میزان سابقه خدمت پاسخگویان 78 نمودار 4-4- هیستوگرام نوع استخدام پاسخگویان 79 نمودار 4-5- هیستوگرام میزان تحصیلات پاسخگویان 80 نمودار4-6- هیستوگرام متغیر مدیریت دانش 81 نمودار4-7- هیستوگرام متغیر ساختار سازمانی 82 نمودار4-8- هیستوگرام متغیر فرهنگ سازمانی 83 نمودار4-9- هیستوگرام متغیر فناوری اطلاعات 84 نمودار4-10- هیستوگرام متغیر منابع انسانی 85