تاریخچه معرفت شناسی در دوره های مختلف و بررسی انواع آن

معرفت شناسی گونه هایی دارد:

معرفت شناسی مطلق و مقید
از آنجا که معرفت شناسی را شناخت می دانند، آن را بر اساس گستره قلمرو به دو نوع تقسیم بندی کرده اند:
- معرفت شناسی مطلق
- معرفت شناسی مقید

منظور از معرفت شناسی مطلق آن دسته از نظریه های معرفت شناسی است که به حوزة خاصی از علوم اختصاص ندارد، بلکه همة حوزه های شناخت را در بر می گیرد.

منظور از معرفت شناسی مقید آن دسته از نظریه های معرفت شناسی است که به حوزة خاصی اختصاص دارد و شامل همه معرفت های بشری نمی شود، نظیر معرفت شناسی دینی، معرفت شناسی اجتماعی، معرفت شناسی عرفانی، معرفت شناسی اخلاقی و ...

مهمترین مسائل معرفت شناسی مطلق از این قرار است: معیار معرفت صادق و مطابق با واقع چیست؟ یا صدق چیست؟ یا چگونه گزاره های صادق را از کاذب تشخیص دهیم؟ و مسائلی از این قبیل(حسین زاده، 1382).

معرفت شناسی پیشینی و پسینی

معرفت شناسی در یک تقسیم بندی کلی، به دو گونه معرفت شناسی پیشینی و معرفت شناسی پسینی تقسیم شده است:
- معرفت شناسی پیشینی: در این قسم از معرفت شناسی، از وجود ذهنی، علم و ادراکات سخن به میان می آید، به عبارت دیگر، موضوع این معرفت شناسی، وجود یا ماهیت علم است که با محمولاتی چون تجرد، مادیت و اتحاد با عالم و معلوم کیف نفسانی و ... بر آن حمل می شود، مثلا گفته می شود وجود علم مجرد است و یا ماهیت علم کیف نفسانی است و یا اینکه علم با عالم و معلوم اتحاد دارد و نیز تقسیم پذیری علم به حضوری و حصولی و ده ها نمونه دیگر. به این نوع معرفت شناسی علم شناسی و معرفت شناسی قبل از تحقق علوم یا معرفت شناسی فیلسوفانه نیز گفته می شود. شایان ذکر است که این نوع از معرفت شناسی از دو حیث وجود شناختی علم و کاشفیت علم مورد بحث قرار می گیرد: یعنی گاه از وجود و ماهیت علم سخن به میان می آید و گاه از کاشفیت معارف از واقع بحث می شود.
- معرفت شناسی پسینی: این نوع از معرفت شناسی برخلاف قسم سابق، بعد از تحقق علوم و معارف بشری پدید می آید و به وجود یا ماهیت علم به عنوان واقعیتی در ذهن انسان توجهی ندارد، بلکه موضوع آن، مجموعة معارف و گزاره ها یا تصورات و تصدیقات موجود در علوم می باشد، به این معنا که معرفت شناسی پسینی، سیر تاریخی علم را از آغاز پیدایش تا کنون مطالعه کرده، سپس احکام و عوارض کشف شده را بر آن گزاره ها مترتب می کند( خسرو پناه، 1383).

فهرست مطالب

2–1. زمینه نظری موضوع پژوهش 5

2–1-1. رویکرد فلسفی به معرفت شناسی و باورهای معرفت شناختی 5
2-1-1-1. امکان معرفت 5
2-1-1-2. چیستی معرفت 6
2-1-2. انگیزه معرفت شناسی 6
2 –1-3. تاریخچه معرفت شناسی 7
2-1-3-1. در دوره یونان باستان 7
2-1-3-2. دوره قرون وسطی 8
2-1-3-3. دوره جدید 9
2-1-3-4. دوره معاصر 10
2-1- 3-5. فلسفه اسلامی 11
2-1- 3-5-1. سیر معرفت شناسی در اسلام 11
2-1- 3-5-2. مبانی معرفت شناسی از نظر استاد شهید مطهری 12
2-1-4. انواع معرفت شناسی 13
2-1-4-1. معرفت شناسی مطلق و مقید 13
2-1-4-2. معرفت شناسی پیشینی و پسینی 14
2-1-5. ساختار معرفت، انسجام گروی، مبنا گروی 15
2-1-5-1. انسجام گروی 16
2-1-5-2. مبنا گروی 17
2-1-6. رویکردهای روانشناسی 18
2-1-7. رویکرد شناختی 18
2-1-7-1. پیاژه 18
2-1-7-1 -1. منابع الهام بخش معرفت شناسی تکوینی از نظر پیاژه 19
2-1-7- 1-2. اصول معرفت شناسی تکوینی 21
2-1-7-1-3. معرفت شناسی به منزله علم 21
2-1-7-2. طرح پری 22
2-1-7-4. بکستر 25
2–1-7-5. کینگ و کیچنر 26
2-1-7 -6 .شومر 27
2-1-8. رایج ترین مدل های نظری مطرح شده 29
2-1-9. مدل های موجود در خصوص سنجش باورهای معرفت شناختی 31
2-1-10. حوزه کلی مربوط به ساختار اصلی باورهای افراد دربارۀ یادگیری و آموزش 32
جدول2-1: اجراء الگوهای موجود در بارة باورهای معرفت شناختی – اقتباس از هوفر و پنتریچ (1997) 34
2 –2. بررسی تحقیقات انجام شده 35
الف) پژوهش های مرتبط با باورهای معرفت شناختی 35
ب) پژوهش های مرتبط با باورهای معرفت شناختی و متغیرهای مربوطه. 43

پیشینه تحقیق
تحقیقات انجام شده خارجی
تحقیقات انجام شده داخلی

منابع و مآخذ
منابع فارسی
منابع انگلیسی