ضرورت وجودی و مبنایی مجازات های بازدارنده

مجازات های بازدارنده به عنوان بازتاب عقلانیت بشری در حوزه حفظ و پاسداری از حکومت و دوام و بقای آن و همچنین تنظیم روابط اجتماعی از جایگاه ممتاز و ویژه ای برخوردار هستند. در تاریخ اسلام به کرّات با مجازات ها و احکامی برخورد می کنیم که جنبه موقتی داشته و صرفاً بر اساس مقتضیات زمان و مکان صادر و اجرا شده اند. این مجازات ها در اغلب موارد حتی واجد خصیصه معصیت بودن نیز نیستند و صرفاً برای انتظام امور و به طور موقت اعمال شده اند. در اینکه این دسته از مجازات ها قسمی از تعزیرات بوده و بازتاب قدرت و تهور مکتب اسلام در رویارویی با وقایع و حوادث هر عصری هستند شک و شبه ای نیست.

آنچه در این پژوهش مورد نظر ماست ضرورت پرداختن به مجازات های بازدارنده یا همان تعزیرات حکومتی با تأکید بر تمایز آن ها از تعزیرات شرعی است. خلط مفهوم مجازات های بازدارنده با تعزیرات شرعی به معنای نادیده انگاشتن موجبات و ضرورت هایی است که تفکیک میان مجازات های بازدارنده و تعزیرات را در بستر قانونگذاری جوامع مدرن و امروزی ایجاب می کند. معهذا این دیدگاه چندان مورد اقبال نویسندگان و منتقدین قانون مجازات اسلامی سابق قرار نگرفته است. با بررسی مجموع مقالات و کتاب هایی که در این خصوص تألیف شده اند .

فهرست مطالب
ضرورت وجودی و مبنایی مجازات های بازدارنده
2-1- تفاوت های کلی تعزیرات شرعی و مجازات های بازدارنده 29
2-2- فقه جزایی و حقوق کیفری اسلامی 31
2-3- ضرورت مجازات های بازدارنده 35
2-4- تمایز مبانی مجازات های بازدارنده و تعزیرات شرعی 38
2-4-1- مصلحت 39
2-4-2- دفع مفسده یا واکنش در برابر اعمال قبیح 44
2-5- افتراق تاریخی مجازات های بازدارنده و تعزیرات شرعی 47
2-5-1- شیعه و حکومت 47
2-5-2- مهدویت 48
2-5-3- شکل گیری مباحث پیرامون امام عادل 50
2-5-4- دوره های تاریخی فقه سیاسی تشیع 51
2-5-5- سیاسی شدن نهاد روحانیت 54
2-5-6- پیدایش نظریه سیاسی در فقه شیعه 56
2-5-7 جمهوری اسلامی و قانونگذاری جزایی به سبک اسلامی 57

فهرست منابع