بررسی حسادت و ریشه های آن در دین و علم روانشناسی

این پایان نامه در مورد حسادت و با عنوان بررسی حسادت و ریشه های آن در دین و علم روانشناسی می باشد.بخیل کسی است که به مال خودش بخل می ورزد و صاحب بخل شدید کسی است که به مال دیگران بخل می ورزدو این دومی به نعمت هایی که خداوند به بندگانش داده که میان آنها و شخص حسود هیچ دشمنی و ارتباطی نیست بخل می کندو چنین عملی انگیزۀ آشکاریجز پلیدی نفس و پستی طبع نداردو بخل در سرشت او قرار دارد. و چنین فردی با گرفتاری دیگران خشنود و فرحناک و از وسعت زندگی دیگران محزون و ناراحت می‌گردد، چنین فردی وقتی می‌شنود که از فردی نعمتی زائل شده است، خوشحال شده و حتی در بعضی موارد ناخودآگاه می‌خندد و متأسفانه علاج این نوع حسد،(چون درون ذات بشر است) بسیار سخت خواهد بود، زیرا این امر درون نفس و به نوعی جزئی از شخصیت شده است.

یکی از رذائل اخلاقی که در علم اخلاق مورد بررسی قرار می گیرد ؛ رذیلۀ حسادت است .حسد صفت بسیار زشتی است که آدمی را به پست ترین مرحلۀ رذالت می رساند تا جائی که شخص حسود تحمل شا دکامی و بهره مندی دیگران را ندارد. دانشمندان اسلامی ، حسادت را برای آدمی بسیار مضر می دانند و از آن نهی کرده اند، چرا که حسادت به روح و روان انسان ضربات جبران ناپذیری وارد کرده و تأثیرات منفی در رفتار و کردار آدمی می گذارد و این صفت زشت و ناپسند ممکن است سالها و شاید تا آخر عمر، انسان را با مشکلات و خطرات روحی و روانی همراه کند و به سادگی از وجود او خارج نشود تا جائی که دوست دارد‌دیگران‌را‌نیز‌منحرف‌کند.

در این باره در قرآن ، حسد به عنوان دستاویزی برای اهل کتاب جهت انحراف مؤمنان قلمداد شده است . آنجائی که خداوند می فرماید :
وَدَّ کَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَکُمْ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِکُمْ کُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ ، « بسيارى از اهل كتاب پس از اينكه حق برايشان آشكار شد از روى حسدى كه در وجودشان بود ، آرزو مى‏كردند كه شما را ، بعد از ايمانتان ، كافر گردانند . پس عفو كنيد و درگذريد ، تا خدا فرمان خويش را بياورد ، كه خدا بر هر كارى تواناست » .

پیام هایی که در این آیۀ نهفته است :
1. شعلۀ حسادت چنان خطرناک است که بعد از علم و آگاهی نیز فرو نمی نشیند.« حسداً » « مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ »
2. شما با ایمان آوردن به اسلام ، عظمت و عزتی می یابیدکه دشمنان به شما رشک و حسد می ورزند و می خواهند شما به جهل ، شرک و تفرقۀ زمان جاهلیت برگردید. « وَدَّ کَثِيرٌ » «لَوْ يَرُدُّونَکُمْ »
3. با مخالفان نباید فوراً به خشونت برخورد کرد ، گاهی لازم استحتّی با علم به کینه و حسادت آنها ، با ایشان مدارا نمود. « فَاعْفُوا »

فهرست مطالب
2-1- واژه شناسی حسد 12
2-2- تعریف حسادت در علم اخلاق 14
2-3- تفاوت های غبطه و حسادت 18
2-4- ضد حسادت نصح و خیرخواهی 19
2-5- سلامت و بیماری روان 22
2-5-1- سلامت از دیدگاه اهل لغت 22
2-5-2- روان 23
2-5-3- روح وبدن و تأثیر آنها بر همدیگر 24
2-5-4- سلامت روان از دیدگاه قرآن و حدیث 25
2-5-5- تعریف بیماری روانی 26
2-5-6- نشانه‌های بیماری روانی از نظر آیات و روایات 27
2-6- نشانه های حسود 30
2-6-1- نفاق 31
2-6-2- احساس نارضایتی و اندوه 32
2-6-3- احساس خشم 33
2-6-4- احساس رنج 34
2-6-5- احساس حسرت 35
2-7- مراتب حسادت 35
2-8- زمینه های رشد حسادت 39
2-8-1- زمینه های خانوادگی 39
2-8-1-3- علل و انگیزه های حسادت در کودکان 43
2-8-1-3-1-حسادت فرزند اوّل نسبت به کودکان بعدی 43
2-8-1-3-2- برخوردهای تبعیض آمیز 45
2-8-1-3-3- احساس محرومیّت 47
2-8-1-3-4- توجه نکردن به استعدادها و توانایی فرزندان 49
2-8-2- زمینه های فامیلی حسادت 49
حسادت به آشنایان: 50
2-8-3- زمینه رشد حسادت در محیط تحصیلی و محیط کار 52
2-8-4-زمینه رشد حسادت و توارث 54
2-9- ریشه های حسادت از نظر علمای اخلاق 61
2-9-1- خباثت نفس و بخل ذاتی نسبت به بندگان خدا 61
2-9-2- عداوت و دشمنی 61
2-9- 3- حب مشهور شدن وآوازه یافتن 62
2-9-4- ترس از باز ماندن از مقصود خود 63
2-9-5- تعزّز 63
2-9-6- تکبّر 64
2-9-7- تعجّب واستعباد 65
2-10- ریشه‌یابی حسادت در ضعف باورهای دینی 66
2-10- 1- ضعف ایمان به حکمت خداوند 68
2-10- 2-تزلزل در پایه‌های ایمان به پروردگار 71
2-10- 3- عدم توجّه به عظمت خداوند 73
2-11- تعریف حسادت در روانشناسی 74
2-11-1- ریشه های تربیتی حسادت:عوامل تربیتی حسادت از دیدگاه روانشناسان 77
2-11-1- 1- احساس حقارت 77
2-11-1-2- ضعف اعتماد به نفس و نداشتن امنیت 78
2-11-1-3- رابطۀ عزت نفس و حسد 79
2-11-1-3-1- نشانه‌های عدم عزت نفس 80
2-11-1-3-2- نقش عزت نفس در از بین رفتن حسد 81

منابع و مراجع