تحلیل تطبیقی فسخ بیع اقساطی

یکی از مرسوم ترین شیوه های خرید و فروش به ویژه در میان تجار، انعقاد قرارداد به نحو اقساطی بوده، و مضافا قانون مدنی ایران نیز علیرغم شمول این نوع از بیوع، تعریفی از آن ارائه نکرده است ، لذا در این پژوهش به بررسی و تعریف آن پرداختیم . در واقع بیع اقساطی عبارت از بیعی است که برای تأدیه ثمن و یا تسلیم مبیع ، چند مرحله و مقطع زمانی معین شده باشد. کنوانسیون بیع بین الملل کالا تعریف جامعی از بیع اقساطی ارائه نکرده و صرفا در ماده 73 تا اندازه ای به آن اشاره نموده است . قانون متحد الشکل تجاری امریکا نیز در ماده612-2 به ارائه تعریفی از بیع اقساطی می پردازد.

از سویی دیگر نظر به اهمیت مفهوم فسخ در نظام های حقوقی مختلف، به بررسی این مفهوم در کنار اصل لزوم ، گستره و موارد خروج از آن در خصوص قراردادهای اقساطی پرداختیم و به این نتیجه رسیدیم که در حقوق ایران بیع اقساطی بسیاری از آثار بیوع عادی را در برداشته و بسیاری از خیاراتی که در سایر عقود جریان دارد، شامل این قسم از بیوع نیز میگردد البته به استثنای خیار تاخیر ثمن .

در کنوانسیون بیع بین المللی و همچنین قانون متحدالشکل تجاری آمریکا نیز موارد فسخ محدود بوده و می توان آنها را به عدم قابلیت اجرا و همچنین نقض اساسی قرارداد توسط طرف مقابل ، پیش بینی نقض اساسی توسط متعهد و نیز مواردی همچون تدلیس ، محدود نمود. با بررسی حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین المللی و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا به این نتیجه رسیدیم که در صورت فسخ ،علی الاصول تعهدات نسبت به آینده زایل گردیده و رابطه قراردادی پایان می یابد. فسخ عقد در حقوق ایران اثر قهقرایی نداشته و صرفا تعهدات آتی را از بین می برد و لیکن در کنوانسیون بیع بین المللی و قانون متحد الشکل امریکا، فسخ، اثر قهقرایی دارد. و در صورت فسخ، امکان مطالبه خسارت از طرف نقض کننده با رعایت شرایطی مقدور بوده و مضافا به هنگام فسخ، عوضین باید در یک زمان و با هم مسترد شوند. از آنجا که قراردادهای اقساطی از اقسام قرادادهای تجزیه پذیر هستند، لذا فسخ و ضمانت اجرای مربوطه، صرفا به همان قسط بار می شود.

فهرست مطالب
1- تبیین مسأله ، ضرورت و هدف پژوهش 2
2-پیشینه تحقیق 5
3-روش تحقیق 6
4-سؤالات تحقیق 7
5-فرضیه 7
6-تقسیم بندی مطالب 7

بخش اول: کلیات (مفاهیم و مبانی) 10

فصل اول: مفهوم بیع ، بیع اقساطی و فسخ در حقوق ایران ، کنوانسیون بیع بین المللی کالا (1980) وقانون متحدالشکل تجاری امریکا 11
مبحث اول: مفهوم بیع در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 11
گفتار اول: مفهوم بیع در حقوق ایران 12
بنداول: تملیکی بودن بیع 14
بند دوم: معاوضی بودن بیع 15
بند سوم: عین بودن مبیع 16
بند چهارم: لزوم عقد بیع 17
گفتار دوم: مفهوم بیع در کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 18
بند اول : تملیکی بودن بیع در کنوانسیون 1980 18
بند دوم: معاوضی بودن بیع در کنوانسیون 1980 21
بند سوم: عین بودن مبیع 23
بند چهارم : لزوم عقد بیع 24
گفتار سوم: مفهوم بیع در قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 26
بند اول: تملیکی بودن بیع 26
بند دوم: معاوضی بودن بیع 27
بند سوم: عین بودن مبیع 29
بند چهارم : لزوم عقد بیع 30
گفتارچهارم: بررسی تطبیقی مفهوم بیع در حقوق ایران،کنوانسیون بیع بین المللی1980و قانون متحدالشکل تجاری امریکا 34
مبحث دوم: مفهوم بیع اقساطی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 34
گفتار اول: مفهوم بیع اقساطی در حقوق ایران 35
گفتار دوم: مفهوم بیع اقساطی در کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 38
گفتار سوم: مفهوم بیع اقساطی در قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 42
گفتار چهارم: بررسی تطبیقی مفهوم بیع اقساطی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون تجاری متحدالشکل آمریکا 44
مبحث سوم: مفهوم فسخ در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 46
گفتاراول: مفهوم فسخ در حقوق ایران 46
گفتار دوم: مفهوم فسخ در کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 48
گفتار سوم: مفهوم فسخ در قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 51
گفتار چهارم: بررسی تطبیقی مفهوم فسخ در حقوق ایران ، کنوانسیون بیع بین المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری امریکا 57

فصل دوم: مبانی حقوقی فسخ بیع اقساطی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 60
گفتار اول: اصل لزوم 60
گفتار دوم: موارد (اسباب) خروج از اصل لزوم 63
گفتار سوم: فوریت یا تراخی در اعمال فسخ 65
مبحث دوم: مبانی فسخ بیع اقساطی در کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 70
گفتار اول: اصل لزوم 70
گفتار دوم: موارد(اسباب) خروج از اصل لزوم 73
گفتار سوم: فوریت یا تراخی در اعمال فسخ 77
گفتار اول: اصل لزوم 80
گفتار دوم: موارد(اسباب) خروج از اصل لزوم 81
مبحث چهارم: بررسی تطبیقی مبانی فسخ بیع اقساطی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل آمریکا 82

بخش دوم: موارد و آثار فسخ بیع اقساطی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 84
فصل اول: موارد فسخ بیع اقساطی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 85
مبحث اول: موارد فسخ بیع اقساطی در حقوق ایران 85
گفتاراول: خیار مجلس 85
گفتار سوم:خیار شرط 86
گفتار چهارم: خیار تأخیر ثمن 87
گفتار پنجم: خیار رؤیت و تخلف وصف 87
گفتار ششم: خیار غبن 88
گفتار هفتم: خیار عیب 89
گفتارهشتم: خیارتدلیس 90
گفتار نهم: خیار تبعض صفقه 91
گفتار دهم: خیار تخلف شرط 92
گفتار یازدهم: تعذر تسلیم 92
مبحث دوم: موارد فسخ بیع اقساطی در کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 93
گفتار اول: غیرممکن بودن ایفای تعهد 93
گفتاردوم: قصور اساسی هر یک از طرفین در تسلیم مبیع یا تأدیه ثمن در موعد معین 95
گفتار سوم: پیش‌بینی وقوع نقض اساسی نسبت به اقساط آینده 97
مبحث سوم: موارد فسخ بیع اقساطی در قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 104
گفتار اول: نقض اساسی تعهد از سوی متعاملین 104
گفتار دوم: تخلف در انجام وظایف قراردادی 105
گفتار سوم: عدم ارائه تضمین مناسب(در صورت احتمال نقض) 107
مبحث چهارم: بررسی تطبیقی موارد فسخ بیع اقساطی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 109

فصل دوم: آثار فسخ بیع اقساطی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 110
مبحث اول: آثار فسخ بیع اقساطی در حقوق ایران 111
گفتار اول : پایان پذیرفتن رابطه قراردادی 111
گفتار دوم: امکان مطالبه خسارت در صورت فسخ عقد 114
گفتار سوم: استرداد عوضین 117
گفتار چهارم: اثر فسخ در زمان 118
گفتار سوم: استرداد عوضین 128
گفتار چهارم: اثر فسخ در زمان 131
مبحث سوم: آثار فسخ بیع اقساطی در قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 132
گفتار دوم: امکان مطالبه خسارت در صورت فسخ عقد 134
گفتار سوم: استرداد عوضین 138
گفتار چهارم: هزینه‌های استرداد عوضین 139
مبحث چهارم: بررسی تطبیقی آثار فسخ بیع اقساطی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین‌المللی 1980 و قانون متحدالشکل تجاری آمریکا 141

نتیجه 145

فهرست منابع 151
الف: منابع فارسی 151
ج: منابع عربی 154
د: منابع لاتین 156