بررسی تاثیر میزان بكارگیری فن‌آوری اطلاعات بر ساختار سازمانی شركت سهامی بیمه ایران در شهر تهران

رشته فناوری اطلاعات (IT)
هدف اولیه تحقق ارائه چهارچوبی از میزان و چگونگی اثرگذاری فن‌آوری اطلاعات بر ساختار سازمانی می‌باشد كه این موضوع به مدیران كمك خواهد كرد تا نسبت به اثرات فناوری اطلاعات بر ساختار سازمان آگاهی یابند و به آنها در جهت حل مشكلات سازمان (از نظر ساختاری) یاری خواهد رساند.
دوم: شناخت بهتر فناوریهای اطلاعاتی و پیشرفتهای حاصله در این زمینه در جهت استفاده مدیران، دانشجویان و محققان.
سوم: بررسی رابطه میان فناوریهای اطلاعاتی و ابعاد ساختار سازمانی جهت استفاده مدیران، دانشجویان و محققان.
چهارم: بررسی وضعیت سازمان مورد مطالعه (شركتهای سهامی بیمه ایران) از لحاظ بهره‌گیری فناوریهای اطلاعاتی.
پنجم: فهم اینكه متغیر فناوری اطلاعات بر كدامیك از ابعاد ساختاری سازمانی بیشترین تاثیر را دارد.

دوران جدید كه به عصر اطلاعات یا انفورماتیك معروف شده نوید دهنده جهانی نو با شیوه‌های نوین بكارگیری اطلاعات است. تاثیر شگرفی كه فناوری اطلاعات در دو دهه اخیر بر كار و زندگی بشر گذاشته در خلال تمدن چندین هزار ساله او سابقه ندارد. IT یا بعبارتی كاربرد علمی نظامهای كامپیوتری توانسته علوم مختلف را یاری دهد كه هر یك گامی بلندبر داشته‌اند. (فلاح همت‌آبادی، 1382، صفحه 3) سازمانها نیز در این دوران به مثابه «مغزهای پردازش كننده اطلاعات» در نظر گرفته می‌شوند. سازمانها سیستمهای اطلاعاتی هستند. هر جنبه‌ای از عملكرد سازمان بستگی به پردازش اطلاعات دارد و مدیران تصمیمات خود را از طریق پردازش اطلاعات اتخاذ می‌كنند. با پیدایش اینترنت و اینترانت سازمانها مترادف با جریان اطلاعات گردیده‌اند. (مورگان به نقل از وارث 1380، صفحه 124)

همچنین در سازمانهای امروزی مدیران مجهز به رایانه‌های شخصی شده‌اند كه نه تنها امكان دسترسی به پایگاههای مركزی داده‌ها را برای آنها فراهم می‌كند بلكه به آنها اجازه می‌دهد كه خود اطلاعاتی را ایجاد نموده و در پایگاههای اطلاعاتی ذخیره نمایند. مدیران در جوامع كنونی در جمع‌آوری اطلاعات و ذخیره‌سازی آن روی به عدم تمركز آورده‌اند. در ده سال آینده یافتن مدیری كه بطور منظم از كامپیوتر برای نظارت بر فعالیتهای سازمانی خود و همچنین جمع‌آوری اطلاعات اولیه برای تصمیم‌گیری استفاده نكند غیرعادی بنظر خواهد آمد غیر معقول نیست كه پیش‌بینی كنیم در آینده بسیار نزدیك سازمانها بر اساس شبكه اطلاعاتی خود ساختاربندی خواهند شد. در آینده مدیران با استفاده از سیستم اطلاعاتی قادر خواهند شد كه به طور اثربخش فعالیتها را هماهنگ و كنترل نمایند و نیاز به دوائر ستادی و تعداد زیادی از مدیران میانی را كاهش دهند.

استیفن را بینز در كتاب تئوری سازمان برخی از تبعات انقلاب حاصله در فناوری اطلاعاتی كه امكان وقوع آن هست را بدین گونه بر می‌شمارد:
1- بوجود آمدن تركیبی از تمركز و عدم تمركز در سازمان
2- بوجود آمدن سازمانهای تخت‌تر (سطح‌تر)
3- امكان كار كردن دهها میلیون نفر از كارگران و كارمندان در منزل
(رابینز، 80، ص 417)

بنابر شواهدی كه ارائه گشت امروزه IT بعنوان ابزار استراتژیك مطرح است. در این شرایط حساس كه كشورهای صنعتی سخت غرق در انقلاب ناشی از فناوریهای اطلاعاتی، كامپیوتر و میكروالكترونیك هستند كشورهای در حال توسعه در حاشیه قرار می‌گیرند. ولی در آینده این كشورها یا با بدست آوردن و بكارگیری دانش در جهت سرعت بخشیدن به حركت چرخهای اقتصادی و اجتماعی خود جلو خواهند رفت یا در بازار رقابت فشرده و در حال افزایش جهانی واپس خواهند رفت.

بیان مساله:

فن‌آوری اطلاعات در عصر انفجار اطلاعات با سرعتی فزاینده در حال پیشرفت و دگرگونی است. سیستمهای مختلف رایانه‌ای هر روزه در نهادهای مختلف اقتصادی اجتماعی و صنعتی و اداری جهان پیشرفته، بیشتر و بیشتر ریشه دوانیده و در روند تصمیم‌گیریهای درون سازمان تحولات اساسی ایجاد می‌كنند. بهره‌گیری از امكانات ناشی از توسعه سیستمهای اطلاعاتی مبتنی بر كامپیوتر برای تسریع در عملیات اداری و عرضه سریع و مقرون به صرفه خدمات و محصولات تولیدی سازمانها، باعث شده است كه در كشورهای توسعه یافته اینگونه سیستمها تقریباً در بیشتر رشته‌ها بكار گرفته شوند. در حال حاضر در بسیاری از كشورهای در حال توسعه و از جمله كشورمان ایران سازمانها تمایل زیادی برای بهره‌گیری و استفاده از این فناوریهای اطلاعاتی از خود نشان می‌دهند. با در نظر گرفتن این موضوع كه در آینده هیچ عاملی مانند فناوری اطلاعات قادر به تغییر طراحی سازمانها نخواهد بود. تحقیق در این زمینه امری ضروری خواهد بود. از طرفی دیگر با توجه به تمایل سازمانهای كشور ما جهت استفاده از فن‌آوریهای اطلاعاتی لازم است مدیران پیشاپیش از اثراتی كه احتمالاً این فناوریها بر سازمان، افراد و… می‌گذارند آگاهی یافته و با چشمانی كاملاً باز فن‌آوریهای اطلاعاتی را وارد سازمان كرده (متناسب با سطوح مدیریت و مهارت كاربران) و از آنها استفاده نمایند. با در نظر گرفتن این موارد در تحقیق حاضر به بررسی اثرات ناشی از كاربرد فن‌آوریهای اطلاعاتی در سازمان بر ساختار سازمانی خواهیم پرداخت و به این سوال اساسی پاسخ خواهیم داد كه:

كاربرد فن‌آوری اطلاعات چه اثراتی بر ساختار سازمانی دارد؟

فهرست مطالب
فصل اول: معرفی تحقیق 3
مقدمه: 5
تعریف موضوع: 6
بیان مساله: 8
اهداف تحقیق: 9
اهمیت و ضرورت تحقیق: 10
فرضیات تحقیق: 12
تعاریف عملیاتی متغیرها و واژه‌های اصلی تحقیق 12
- فناوری اطلاعات: 12
- پیچیدگی: 13
- رسمیت: 13
- تمركز: 14
نسبت‌های پرسنلی: 14

فصل دوم :ادبیات نظری و تجربی تحقیق 15
قسمت اول:فن‌آوری اطلاعات 16
مقدمه: 17
تكنولوژی (فن‌آوری) : 19
1- پژوهش وود وارد: 22
3 ـ مطالعات جیمز تامپسون: 26
تعریف فن‌آوری اطلاعات: 28
تاریخچه فن‌آوری اطلاعات: 30
مولفه‌های فن‌آوری اطلاعات: 37
معرفی چند نمونه از فن‌آوریهای اطلاعاتی: 38
ـ كاربرد فن‌آوری اطلاعات در سازمانها: 41
ب) كاربرد اطلاعاتی: 42
ناخشنودی از فن‌آوری اطلاعات در سازمان: 43
خشنودی از فن‌آوری اطلاعات در سازمان: 44
2 ـ بیمارستان كینگستون: 45
سیستم اطلاعات چیست؟ 46
سیستمهای اطلاعاتی در سازمان: 50
1 ـ سیستم اطلاعات مدیریت(MIS) 50
سیستمهای اطلاعات مدیریت چهار گونه گزارش تولید می‌كند: 51
ـ سیستمهای پشتیبانی تصمیم‌گیری با بازده قوی: 53
خصوصیات سیستمهای پشتیبانی تصمیم‌گیری: 53
ـ عوامل مهم در موفقیت سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری: 55
معماری سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری: 56
سیستم اتوماسیون اداری(OAS) 57
سیستم اطلاعاتی عملیاتی TPS 60
سیستمهای كارهای دانش‌بر KWS : 61
سیستم اطلاعات مدیریت منابع انسانی: 63
مزایای فن‌آوری اطلاعات: 66
محدودیتهای فن‌آوری اطلاعات: 67
قسمت دوم:سازمان و ساختار سازمانی 69
مقدمه: «چرایی مطالعه سازمان» 70
نگاهی به تعاریف سازمان: 71
ـ سازمان از نظر «Pfiffner & sherwood»: 72
سازماندهی (Organizing): 78
1- سازماندهی بر مبنای وظیفه یا هدف. 79
3- سازمان بر مبنای منطقه عملیاتی (جغرافیایی) 85
4- سازماندهی بر مبنای زمان: 87
6- سازمان مبتنی بر بازار: 90
نقاط قوت و ضعف ساختار ماتریس: 94
ابعاد ساختاری: 102
فنون رسمی سازی: 105
نسبتهای پرسنلی: 112
فرهنگ چه می‌كند؟ 121
قسمت سوم:پیشینه تحقیق 123
پیشینه تحقیق: 124
الف) تحقیقات خارج از كشور: 124
1- بررسی و پژوهش اسمیت 124
بررسی و پژوهش ویگاند: 125
تحقیق فیفرولبلباسی: 126
تحقیقات تریست و بمفورد: 128
ب) تحقیقات انجام شده در ایران: 129
خلاصه و نتیجه گیری از فصل دوم: 132
قسمت چهارم:- ساختار و تشكیلات شركت سهامی بیمه ایران ، 134
بیمه چیست؟ 135
نگاهی به بیمه ایران: 135
معرفی مجتمع‌ها و شعب بیمه‌ای شركت سهامی بیمه ایران در شهر تهران: 137

فصل سوم: روش و روش‌شناسی تحقیق » 144
مقدمه: 145
جامعه آماری مورد مطالعه: 145
روش جمع‌آوری اطلاعات: 145
ابزار اندازه‌گیری: (معرفی پرسشنامه) 147
- تعیین روایی (validity) و پایایی (Reliability) پرسشنامه: 149

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته‌های تحقیق » 151
تجزیه و تحلیل اطلاعات: 152
الف) توزیع فراوانی‌های مشاهده شده: 152
1- اطلاعات جمعیت شناختی: 152
نمودار میزان استفاده از سیستم پشتیبانی از مدیران ارشد 157
ب) محاسبه میانگین، میانه، نما، انحراف معیار و ضریب چولگی متغیرهای پرسشنامه شامل: 167
تعریف شاخصها: 168
ضریب چولگی: 168
معرفی ضریب همبستگی پیرسون 176

فصل پنجم:بحث و نتیجه‌گیری تحقیق 185
مقدمه: 186
مروری بر ابعاد IT: 187
نتیجه‌گیری از فرضیه اول: 188
نتیجه‌گیری از فرضیه دوم: 189
نتیجه‌گیری از فرضیه‌ سوم: 190
نتیجه‌گیری از فرضیه چهارم: 191
پیشنهادات تحقیق: 192
الف: پیشنهاد برای سازمان : 192
ب) پیشنهادهایی جهت تحقیقات بعدی: 195

*تحقیقات مرتبط با بیمه: