نظامهای تعلیم و تربیت غالب کشور های جهان از جمله نظام آموزشی ما ، از آغاز رسمی شدن آن حدود یک قرن و نیم پیش که مدرسه هایی که به سبک امروزی پدید آمد ، از وجود دو نقص بزرگ و دو بیماری مزمن و دیرینه رنج می برده است .
اول - تربیت طوطی وار نه ((معنی دار)) ، تربیت مبتنی بر نسخه برداری از راه و روشها و نه ((باز آفرینی)) روشها.
دوم – دومین نقص بزرگ ، وجود ارتباط یک طرفه در تربیت و پذیرش انفعالی و یک جانبه ی دانش آموز از معلم است که باید سعی شود این نقصها به گونه ای برطرف گردد .
باید دانست موفقیت و شکست طرح ها و برنامه ها و روشهای تربیتی در مدارس و جامعه ، بستگی به کیفیت ایجاد ارتباط معنی دار و پیوند عاطفی فرایند پیام رسانی و انتقال مفاهیم و ارزشها دارد .
در مدارس کنونی آئین رقابت به کیش مو فقیت و انتخاب نفرات برتر از طریق ایجاد رقابت های تخریبی و بر گزاری مسابقات متعدد افزایش یافته است ونه تنها ابزاری برای رسیدن به اهداف تربیتی نیست بلکه آفتی خطر ناک برای تخریب ارزشهای انسانی و اسلامی شده است .
همچنین بارها تجربه کرده ایم که پند و اندرز مستقیم بویژه برای جوانان و نوجوانان نتیجه مطلوبی نداشته است . اما همچنان با ارائه ی سخنرانی های طولانی در مراسم مختلف آنها را به ارزشها و مقدسات بی تفاوت و در پارهای موارد فراری و منفور می گردانیم .
تعلیم و تربیت از دیر باز و طی قرون و اعصار همواره مورد توجه عالمان ، اندیشمندان و فیلسوفان بوده و بدین سان توانسته است افکار و اندیشه های بزرگی را به سوی خویش فرا خواند .
از آنجایی که در نگرش دینی بر دو عنصر تعلیم و تربیت ، یعنی کسب علم و دانش (علم بالقلم) از یک سو ، و تعالی روح و کمال انسانی (علم الانسان ما لم یعلم )از سوی دیگر ، تاکید می شود .
از دریچه همین تاکید است که می توان اولا بر این ادعا که قرآن یک کتاب تربیتی است استدلال کرد و ثانیا آنکه بر اهداف و آرمان های عام و کلی نظام تربیت اسلامی وقوف یافت .(حسینی، علی اکبر. 1379)
روشها و نصایح تربیتی اگر با رغبت و آمادگی عاطفی فرد همراه نباشد سودی ندارد . هیچ رفتاری و طرز تفکری تغییر نمی کند مگر آنکه میل درونی همراه آن باشد .