از نظر اسلام، تعليم و تربيت كودك، گام به گام انجام مى
گيرد و اگر چه معلم و مدرسه و امكانات ديگر به كمك خانواده ها مى شتابند، ليكن
اولين گام را خانواده ها بر مى دارند و تا آخرين گام نيز به همراه كودكان و
نوجوانان خواهند بود.
خانواده، مأمن و مأوا و مهدِ كودكان است و تنها نهادى است
كه تا روزى كه به مرحله استقلال مى رسند و به تشكيل خانواده جديد مى پردازند با
آنهاست. بعد نيز اين پناهگاه همچنان موقعيت خود را از لحاظ عاطفى و ارشادى و حمايت
هاى مادى و معنوى حفظ مى كند و خانواده جديد را با چندين خانواده، ارتباط مى دهد.
نكته مهمى كه تذكر آن را به همه خانواده هاى مسلمان و علاقه
مند به رهنمودهاى تربيتى اين دين مبين، لازم مى بيند اين است كه: روش هاى جديد
تعليم و تربيت موجود، خانواده را از لحاظ تربيتى در حاشيه قرار مى دهد و وظيفه اصلى
را به دست مهدهاى كودك و كودكستان ها و پانسيون ها مى سپارد؛ اما در روش تربيتى
اسلام، خانواده در متن است و در حقيقت، مسؤول اصلى خانواده است و در عين حال، هيچ
مانعى نيست كه اشخاص يا مؤسسات در اداى اين وظيفه بزرگ، پشتيبان و حامى خانواده ها
باشند.
امروز، به شكل بسيار گسترده اى دولت ها جاى خانواده ها را
گرفته اند. دولت همچون خانواده بزرگى است كه كودك را از روز تولد، گام به گام
همراهى مى كند و مسؤوليت هاى او را در كودكستان ها و مدرسه ها و دانشگاه ها و
سربازخانه ها و سرانجام ادارات و مراكز و مؤسسات دولتى مى پذيرد.