بررسي مردمك ها : پس از ارزيابي سطح هوشياري بايستي شكل، اندازه و رفلكس مردمك ها مورد بررسي قرار گيرد و بسيار مهم است كه بدانيم زماني اندازه و رفلكس مردمك ها تغيير خواهد كرد و غير طبيعي مي گردد كه يا در اثر ضايعات فضاگيري نظير هماتوم داخل جمجمهاي و يا در اثر ضايعات منتشر نظير خونريزي داخل ساقه مغز، فعاليت ساقه مغز (مراكز اعصاب سمپاتيك و پاراسمپاتيك چشم) مختل شده باشد و چون اكثر ضايعات فضاگير قابل عمل و درمان هستند لذا شناخت آنها حياتي است. در معاينة مردمك ها يكي از حالات زير ممكن است وجود داشته باشد.
1) مردمك هاي مساوي و طبيعي با پاسخ به نور: در حالت طبيعي قطر مردمك ها 3-4 ميليمتر به اندازه اي يكسان بوده و با تابانيدن نور به سرعت تنگ مي شود اين حالت فقط نمايانگر صحت و سلامت ساقه مغز و اعصاب چشمي است.
2) اختلاف قطر مردمك ها Anisocoria : در20% افراد بطور طبيعي ميان اندازه مردمك ها كمتر از mm 1 اختلاف وجود دارد و اگر اين اختلاف بيش از mm 1 باشد غيرطبيعي است.
3) مردمك ها به اندازه طبيعي بدون پاسخ به نور : چنين حالتي نمايانگر وجود اختلال سيستم سمپاتيك و پاراسمپاتيك در اثر ضايعه ساقه مغز در سطح مغز مياني است.
4) اتساع مردمك ها بدون پاسخ به نور : اين حالت دلالت بر وجود صدمه يا كمپرس عصب سوم چشمي در هر مسيري از آن در مغز مياني گرفته تا چشم و يا مسموميت با داروهاي آنتي كولينرژيك است.