کاهش نرخ مهاجرت دانشجویان/ لیسانسه‌ها دارای بیشترین میزان بیکاری

، دکتر محمدرضا مخبر دزفولی صبح امروز در برنامه شنبه های انقلاب با موضوع علم و نخبگان که در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد، گفت: موضوع نقشه جامع علمی کشور زمانی که مطرح شد برنامه ریزی ها درباره نقشه علم و فناوری انجام گرفت، هدف گذاری های جدی در نقشه جامع علمی صورت گرفت.

وی ادامه داد: برنامه ما بر اساس نقشه جامع علمی کشور این است که می خواهیم مرجعیت علمی شویم. در آموزش هایی که داریم تحولاتی را دنبال کنیم، در فناوری ها وارد شویم، در اقتصاد دانش بنیان ورود کنیم که البته در این زمینه نقطه ضعف داریم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه برای مرجعیت علمی شدن باید روی چه مسائلی متمرکز شویم، ادامه داد: مجموعه علمی کشور در سال ۵۷، ۲۲۳ مرکز آموزش عالی داشت که تنها ۲۷ الی ۲۸ دانشگاه آن جامع بود. امروز ۲ هزار و ۸۰۰ مرکز آموزش عالی داریم که از این تعداد ۲۰۰ دانشگاه آن جامع است.

قرار گرفتن ۱۸ دانشگاه در رتبه بندی برترین دانشگاه های دنیا

مخبر دزفولی ادامه داد: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز اکنون ۶۰ دانشگاه جامع دارد که تمام اینها بعد از انقلاب برای جوانان فراهم شده است. در سال ۲۰۱۸، ۱۸ دانشگاه ما جزو برترین دانشگاه های دنیا قرار داده شده اند. قبل از انقلاب یک دانشگاه ما نیز این ویژگی را نداشت.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: بعد از انقلاب اسلامی، دانشگاه تهران ۹۸ درصد تولید علمی داشته و قبل از انقلاب این دانشگاه تنها ۲ درصد تولید علمی داشته است. دانشگاه صنعتی شریف در حال حاضر ۹۹ درصد تولید علمی بعد از انقلاب و یک درصد تولید علمی قبل از انقلاب داشته است. دانشگاه شیراز نیز به همین صورت بوده، ۹۸ درصد تولید علم آن بعد از انقلاب صورت گرفته است.

۲۰۰ نفر از دانشمندان ایرانی جزو برترین دانشمندان دنیا

وی گفت: در حال حاضر ۲۰۰ نفر از دانشمندان ایرانی جزو دانشمندان برتر دنیا هستند که قبل از انقلاب اصلا چنین چیزی نبود.

مخبر دزفولی ادامه داد: بعد از انقلاب توجه به نخبگان در دستور کار قرار گرفت به طوری که الان ۱۲ هزار نخبه و استعداد برتر وجود دارد که قبل از انقلاب توجهی به این موضوع نمی شد. ۴۰ درصد دانشجویان ما قبل از انقلاب در دانشگاه های خارج تحصیل می کردند، این در حالی است که اکنون یک درصد جمعیت دانشجویان ایران خارج از کشور تحصیل می کنند.

کاهش نرخ مهاجرت دانشجویان بعد از انقلاب اسلامی

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: میانگین مهاجرت دانشجویان در دنیا ۳ تا ۴ درصد است، این در حالی است که در کشور ما نرخ مهاجرت دانشجویان حدود یک درصد است.

مخبر دزفولی یادآور شد: اکنون دانشجویان برتر ما در دانشگاه های داخل درس می خوانند. از این تعداد تنها یک درصد در خارج هستند که آن هم در ۱۰ دانشگاه برتر دنیا تحصیل می کنند.

وی به ماندگاری دانشجویان در خارج از کشور اشاره کرد و گفت: ۸۵ درصد دانشجویان بعد از فارغ التحصیل شدن به کشور بازمی گردند، تنها ممکن است ۱۵ درصد مانده و بازنگردند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به المپیادهای علمی بعد از انقلاب اشاره کرد و گفت: مدال های دانشجویان ما در المپیادهای علمی بعد از انقلاب به ۶۶۹ مدال رسیده است و اکنون ما جزو ۱۰ کشور اول دنیا در المپیاد علمی هستیم و کشور ما در زمینه پرتاب ماهواره رتبه هشتم جهان را دارد.

مخبر دزفولی در ادامه به یکی از چالش های آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: اکنون ۲۰ درصد فارغ التحصیلان ما در رشته های ریاضی هستند، ۴۸ درصد دانش آموزان در رشته های علوم تجربی تحصیل می کنند، این در حالی است که باید به این مسئله توجه بیشتری شود، چرا که ایران در منطقه در ریاضی اول است و باید به این مسئله توجه شود.

همچنین وی ادامه داد: ایران جزو ۱۳ کشور دارنده چرخه کامل سوخت هسته ای است و همچنین رتبه ۱۵ دنیا را در دانش فناوری سلول های بنیادی دارد و ارزش دلاری صادرات فنی و مهندسی ایران بالغ بر ۴ میلیارد دلار است.

مراکز علمی ما هیچگاه بدون تحریم نبوده اند

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه گفت: مراکز علمی ما هیچگاه بدون تحریم نبوده اند. ما از همان ابتدا تحریم بودیم و با این سختی ها توانستیم در زمینه های علمی پیشرفت خوبی داشته باشیم به طوری که صادرات ما از خدمات فنی و مهندسی به بالغ بر ۴ میلیارد دلار برسد.

مخبر دزفولی در ادامه به استناد سایر ملل به تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: در استنادات رتبه ۲۲، مقاله داغ رتبه ۲۴، مقالات پر استناد رتبه ما ۲۰ است و همه این موفقیت ها بعد از انقلاب حاصل شده به طوری که ما در این زمینه ها زیاد هم هزینه نکرده ایم.

وی ادامه داد: بعد از انقلاب برای تحقیق و توسعه کمتر از یک درصد از تولید ناخالص داخلی اختصاص داده شده و این نشان می دهد که نیروی انسانی ما بسیار بهره ورتر از دیگر کشورهاست چون برخی از کشورها برای تحقیق و توسعه ۳ تا ۴ درصد از تولید ناخالص ملی را اختصاص داده اند ولی به اندازه ما پیشرفت نداشته اند.

سهم دانشجویان تحصیلات تکمیلی از کل دانشجویان کشور

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به مباحث آموزشی اشاره کرد و گفت: قبل از انقلاب اسلامی تحصیلات تکمیلی معنایی نداشت. تعداد محدودی از رشته های ما دارای کارشناسی ارشد بودند، یا احتمالا برخی از رشته ها دارای دکتری بودند اما امروز سهم دانشجویان تحصیلات تکمیلی از کل دانشجویان ۱۷ درصد است. اکنون ۲ درصد دانشجویان ما در مقطع تحصیلات تکمیلی هستند و سالانه بالای ۷۰۰ هزار نفر فارغ التحصیل می شوند.

وی ادامه داد: در حال حاضر ما ۹۰ هزار عضو هیئت علمی داریم، در حالی که قبل از انقلاب تعداد اعضای هیئت علمی ما بسیار کم بود. در سال ۵۷ حدود ۱۷۵ هزار دانشجو حضور داشتند که اکنون تعداد دانشجویان به بیش از چهار میلیون رسیده است.

فارغ التحصیلان کارشناسی دارای بیشترین میزان بیکاری

مخبر دزفولی به بحث اشتغال دانش آموختگان اشاره کرد و گفت: ما در این زمینه با چالش هایی روبرو هستیم. ۱۹ درصد فارغ التحصیلان ما در دسترسی به شغل با مشکل مواجه هستند و این بیکاری در دانشجویان لیسانس ۱۹ درصد، در دانشجویان فوق لیسانس ۱۵ درصد و در دانشجویان دکتری ۲ درصد است. فارغ التحصیلان لیسانس بیشترین میزان بیکاری را دارند.

وی به دانشگاه های علوم پزشکی اشاره کرد و گفت: ۶۵ دانشگاه علوم پزشکی در حال حاضر فعالیت می کنند که ۱۹۰ هزار دانشجو، ۱۸ هزار عضو هیئت علمی متخصص، ۲۵۰ بیمارستان آموزشی و انجمن های علمی پزشکی دارند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به پارک های علم و فناوری اشاره کرد و گفت: ۳ هزار و ۷۰۰ شرکت دانش بنیان در کشور و  ۱۷۸ مرکز رشد در پارک های علم و فناوری فعالیت می کنند که گردش مالی شرکت های دانش بنیان حدود ۱۲ میلیارد دلار است که این شرکت ها قبل از انقلاب هیچ معنایی نداشتند. اکنون بالای ۳۵۰ انجمن علمی در کشور فعال هستند. در حوزه های علمیه نیز انجمن های علمی گروه علوم انسانی فعالیت می کنند.

وی ادامه داد: سهم ایران از کل کمیت تولید علم دنیا حدود ۲ درصد است و سهم ایران از مقالات یک درصد دنیا، ۲.۹ درصد است.

مخبر دزفولی در ادامه با اشاره به بازنگری سند جامع علمی کشور گفت: ما در ذیل این نقشه جریان سند آمایش آموزش عالی را پیگیری می کنیم تا به وسیله این سند، آسیب های آموزش عالی را اصلاح کرده و نقاط ناموزون آن را از بین ببریم. آمایش اکنون در وزارت علوم و بهداشت آغاز شده، وزارت علوم از سال گذشته به صورت جدی این موضوع را در دستور کار خود قرار داده، دانشگاه آزاد نیز باید در جریان سند آمایش حرکت کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه به دیگر دستاوردهای علمی ایران اشاره کرد و گفت: در فیزیک در منطقه اول و در جهان یازدهم، در کامپیوتر رتبه قابل قبولی داریم و رتبه ما چهارم است. در نجوم و اخترشناسی نیز رتبه های قابل قبولی داریم ولی در زیست شناسی از رتبه های قابل قبول فاصله داریم. در شیمی جایگاه خوبی داریم، جایگاه ما سوم است.

کسب رتبه ۶۵ دنیا در سال ۲۰۱۸ در فناوری های نوین

وی تصریح کرد: فناوری های نوین در اولویت قرار دارد به طوری که رتبه ما در نوآوری سه رقمی بوده و در سال ۲۰۱۸ رتبه ۶۵ دنیا را کسب کردیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه به تصویب سندهای نانو، زیست فناوری، گیاهان دارویی و علوم شناختی اشاره کرد و گفت: رتبه ایران در فناوری نانو ۴، زیست فناوری ۱۱،  سلول های بنیادی ۱۵، هوافضا ۱۵ و دریایی ۶ دنیا است.

میزان فروش شرکت های دانش بنیان عرصه نانو

مخبر دزفولی به ثبت پتنت اشاره کرد و گفت: در سال گذشته ۱۴۰ پتنت ثبت شده است و همچنین ما جزو ۵ کشور دنیا در تنوع گیاهان دارویی هستیم، بر همین اساس سند گیاهان دارویی را تصویب کردیم و اکنون ۴۰۰ شرکت فعال در زمینه گیاهان دارویی فعالیت می کنند و ۵۰۰ محصول دانش بنیان در این زمینه تولید شده است و شرکت های دانش بنیان ما در عرصه نانو سال گذشته ۱۴۰۰ میلیارد تومان فروش داشته اند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی از دیگر اسنادی که تصویب شده به سند تعاملات بین المللی در عرصه علم و فناوری اشاره کرد و گفت: ما باید در عرصه علم و فناوری تعاملات علمی خوبی با مراکز علمی دنیا داشته باشیم و در این زمینه به ظرفیت زبان فارسی به عنوان زبان علم دنیا نیز توجه کرده ایم. همچنین باید به ظرفیت دانشگاه های خودمان در جذب دانشجویان خارجی توجه کنیم و دانشگاه های ما در این زمینه برنامه ریزی داشته باشند.