زمانی که وام ۱۰ ملیونی ازدواج به ۱۵ میلیون تومان افزایش یافت، کورسوی امیدی در دل جوانان جان گرفت تا شاید گرهی از مشکلاتشان برای تشکیل خانواده باز شود، اما شرایط اقتضای در ۹ ماه اخیر نوسانات زیادی داشت و در عمل نشان داد افزایش مبلغ وام آنقدر هم گره‌گشا نبوده است.
امسال وام ازدواج ۹ ساله شده است، وام سه میلیون تومانی که برای اولین بار در سال ۸۸ به زوج های جوان پرداخت شد و سامانه اینترنتی قرض‌الحسنه ازدواج بانک مرکزی نیز برای این منظور راه‌اندازی شد. زوج های جوان از طریق ثبت نام در این سامانه در صف بانک‌های عامل قرار می‌گرفتند و سایر مراحل اعطای تسهیلات را طی می‌کردند. اگرچه تا سال ۹۴ رقم وام ازدواج با وجود رشد تورم تغییر نکرد، اما همزمان با پیشنهاد لایحه بودجه سال ۹۵ رشد ۳ برابری را نیز تجربه کرد و به ۱۰ میلیون تومان افزایش یافت.
مبلغ وام ازدواج در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۹۷ به شکل چشمگیرتری افزایش یافت، به طوری که افزایش مبلغ این وام به ۱۵ میلیون تومان برای متقاضیان سال ۹۷، این امید را در دلشان زنده کرد که شاید با این مبلغ گرهی از مشکلاتشان باز کند، اما این امید نیز با رشد تورم و نوسانات ارزی دیری نپایید.
تغییرات اقتصادی نشان می‌دهد مبلغ ۱۵ میلیون تومانی وام ازدواج در سال آینده دیگر نا و توان کمک به زوجین برای تهیه نیازهای اولیه یا حتی مسکن اجاره‌ای کوچک را ندارد و این بار نیز باید نمایندگان مجلس همزمان با بررسی لایحه بودجه سال ۹۸ گوشه چشمی به حل بخشی از مشکلات جوانان از طریق افزایش این وام داشته باشند. به همین دلیل برخی از مسئولان و فعالان سازمان‌های مردم نهاد همزمان با فصل بررسی بودجه به ارائه پیشنهادها و نظرات شان در مورد مبلغ وام ازدواج تا حدی که بتواند برای حل مشکلات جوانان کارساز باشد، پرداختند.
برخورد سلیقه‌ای بانک‌ها؛ مهم‌ترین مشکل وام ازدواج
امیر تقی زاده، معاون فرهنگی و جوانان استان آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به نقش وام ازدواج در حل بخش کوچکی از مشکلات و نیازهای مالی آغاز زندگی مشترک گفت: در حال حاضر بسیاری از ازدواج‌ها به دلیل اینکه خانواده دختر امکان تامین حداقل جهیزیه را ندارد سر نمی‌گیرد. در این شرایط برای مثال چون دختر در جریان شرایط زندگی خانواده‌اش قرار دارد با دلایل دیگری نسبت به ازدواج مخالفت می‌کند، این درحالی ست که بدون توجه به مشکلات اقتصادی جوانان مدام به دنبال پیدا کردن دلایل کاهش نرخ ازدواج در کشور هستیم.
وی با بیان اینکه در حال حاضر گاهی تامین حداقل نیازهای شروع زندگی مشترک بدون محاسبه هزینه مسکن به بیش از ۵۰ میلیون تومان می‌رسد، افزود: وام ازدواج پولی نیست که بلاعوض داده شود و از چرخه اقتصاد خارج شود. به عبارت دیگر این وام با پرداخت اقساط از سوی زوجین به چرخه اقتصادی برمی‌گردد. همانطور که می‌دانید وام ۱۵ ملیونی هیچ نقشی در تحقق رویای خانه‌دار شدن ندارد، بنابراین جوانان باید مسکنی را رهن یا اجاره کنند. با فرض اینکه این جوانان جهیزیه‌ای هم تهیه نکنند، آیا با این پول می‌توانند حتی یک اتاق اجاره کنند؟.
تقی زاده در مورد رقم پیشنهادشده اش برای وام ازدواج نیز اظهار کرد: به نظر برسد این وام برای جوانان حداقل حتما باید ۲۵ میلیون تومان برای هر زوج افزایش یابد. آیا وام ازدواج جوانان برای شروع یک زندگی نباید اندازه خریدن یک پراید باشد؟ فکر می‌کنم اگر پول بدهکاران بانکی به اقتصاد برگشت داده شود و با همت مسئولان در بخش ازدواج جوانان مصرف شود، مشکلات زیادی برطرف می‌شود.
وی در ادامه تصریح کرد: با برگشت پول هرکدام از بدهکاران بانکی امکان پرداخت تعداد زیادی وام فراهم می‌شود. چرا و چه طور یک جوان برای دریافت یک وام باید این همه اذیت شود، اما از طرف بانک با یک سرمایه‌دار تماس می‌گیرند تا وامش را دریافت کند؟.
معاون فرهنگی و جوانان استان آذربایجان شرقی با انتقاد از عملکرد سلیقه‌ای شعبات بانکی در مورد نحوه پرداخت وام و تعداد ضامن های مورد نیاز، اظهار کرد: دستورالعمل واحدی برای پرداخت وام در شعبه‌های بانک‌های مختلف وجود ندارد و ممکن است رئیس یک شعبه این فرایند را راحت بگیرد، اما در شعبه دیگر جوان مجبور به دوندگی بیشتری باشد.
قیمت همه چیز افزایش سه برابری یافته اما مبلغ وام ازدواج...؟
سید مرتضی حسینی امین، فعال یکی از سازمان‌های مردم نهاد جوانان استان گلستان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه از آنجایی که ارزش پول کاهش زیادی پیدا کرده است این وام هم باید به حداقل دو تا سه برابر افزایش یابد، گفت: با افزایش این مبلغ شاید بتوان بخشی از چیزهایی که سال قبل امکان تهیه آن وجود داشت را تهیه کرد. پیشنهاد من برای این وام حداقل ۴۰ تا ۴۵ میلیون تومان است.
وی افزود: اگر در جریان قیمت‌های بازار باشید هیچ وسیله‌ای نیست که حداقل ۳ برابر افزایش قیمت نداشته باشد. به جز نان و کالاهای مصرفی روزانه همه چیز افزایش قیمت داشته است. حتی برخی از اقلام روزمره مثل دستمال کاغذی هم ۳ تا ۴ برابر شده است. یخچالی که سال قبل با ۸ میلیون خریداری می‌شد امسال با ۱۵ میلیون هم قابل خرید نیست.
این فعال حوزه جوانان در مورد مشکلات نحوه دریافت وام هم ادامه داد: این وام در عمل به حداقل دو ضامن نیاز دارد که کارمند باشند، اما چند درصد از جوانان این امکان را دارند که به راحتی برای یک وام ۱۵ ملیونی ضامن پیدا کنند؟.
ناتوانی وام ازدواج در مقابل قیمت‌های نجومی لوازم خانگی
احسان شیخ الاسلامی، رئیس مجمع جوانان استان کرمان نیز با اشاره به افزایش هزینه‌ها در سال جاری و ناتوانی وام ازدواج در جبران مشکلات جوانان، اظهار کرد: مساله‌ای که وجود دارد این است که حتی انجام کارهای محضری و عقد و حتی انجام آزمایش ژنتیک هزینه چند ملیونی به همراه دارد. اگرچه برخی از آزمایش‌های قبل از ازدواج رایگان هستند، اما به جز مشاوره ژنتیک، انجام آزمایش ژنتیک کاری پرهزینه است.
وی با اشاره به قیمت‌های جدید لوازم خانگی ادامه داد: با یک حساب سرانگشتی هزینه خرید جهیزیه و تهیه حداقل لوازم مورد نیاز زندگی تا ۷۰ ـ ۸۰ میلیون تومان می‌رسد. اگر قصد دارند از موضوع ازدواج و شروع یک زندگی حمایت کنند، پیشنهاد من به عنوان یک جوان فعال در این حوزه در نظر گرفتن حداقل ۵۰ میلیون تومان وام برای هر یک از زوجین است چراکه تهیه خانه و لوازم ضروری حداقل ۱۰۰ میلیون تومان نیاز دارد.
محمود متقی، معاون امور جوانان استان گلستان نیز با بیان اینکه با ۱۵ میلیون تومان برای تهیه حداقل کالاهای اساسی ایرانی و برگزاری یک جشن کوچکی کاری از پیش نمی‌توان برد، گفت: پیشنهاد ما این است که با توجه به تورمی که وجود دارد، مبلغ وام ازدواج افزایش پیدا کند تا یک جوان حداقل بتواند بخشی از هزینه‌های شروع زندگی‌اش را از طریق این تسهیلات تامین کند.
وی با مطرح کردن پیشنهاد وام ازدواج ۲۵ میلیون تومانی برای هر یک از زوجین تصریح کرد: الان وام ازدواج ۱۵ میلیون تومان است، رقمی که با آن نمی‌توان کار مهمی برای تشکیل زندگی انجام داد.
معاون امور جوانان استان گلستان ادامه داد: با توجه به تورم امسال بعضی از اجناس از ۵۰ تا ۱۰۰ درصد گران‌تر شده اند. قیمت خانه و قیمت‌گذاری برای اجاره هم براساس قیمت ملک منطقه است. امسال نسبت به سال گذشته هم اجاره و هم خرید ملک افزایش زیادی داشته است و مشکل جوانان را چند برابر کرده است.
روند پرداخت وام باید تسهیل شود
مازیار بالایی، یکی از فعالان حوزه جوانان نیز با بیان اینکه مبلغ ۱۵ ملیونی وام ازدواج با توجه به نرخ تورم دردی از جوانان دوا نمی‌کند، گفت: این انتظار وجود دارد که در صورتی که نرخ تورم واقعی در کشور اعلام شود، مبلغ وام ازدواج در سال آینده هم متناسب با همین نرخ افزایش یابد.
وی با اشاره به روند دشوار و برخی سنگ اندازی ها بر سر راه جوانان در مراحل دریافت وام نیز افزود: سوال اصلی اینجاست که اگر جوانی از چنان پشتوانه‌ای برخوردار بود که بتواند چند ضامن برای دریافت وام فراهم کند، چرا باید اصلا برای دریافت این وام اقدام کند؟ مبلغ این وام در مقایسه با هزینه‌های واقعی جامعه بسیار ناچیز است و این انتظار وجود دارد که دست کم روند دریافت وام تسهیل شود.
