بررسی ارزش غذایی برگ، ریشه و بوته کامل چغندر علوفه‌ای وسیلاژ آن

در حال حاضر در کشور ما به دلیل عدم آشنایی کامل با ارزش غذایی و نحوه استفاده بهینه ازچغندر­علوفه‌ای، بیشتر به صورت تازه به مصرف دام می­رسد که در اغلب موارد مشکلات گوارشی را به همراه دارد. این پژوهش به منظور بررسی ارزش غذایی برگ، ریشه و بوته کامل چغندر علوفه­ای وهمچنین سیلاژ آن انجام شد. بدین منظور چغندر علوفه­ای از مزارع سطح شهرستان تربت حیدریه در آبان­ماه برداشت و  جهت بررسی ارزش غذایی برگ و طوقه گیاه از ریشه غده­ای، به قطعات 1 الی 2 سانتیمتری خرد گردید. پس از تعیین میزان رطوبت، نمونه­ها را خشک کرده، در مرحله بعد جهت سیلو نمودن تیمارهای خرد شده جهت سیلاژ وبا توجه به اینکه درصد رطوبت مناسب سیلاژ (65درصد) باشد با کاه گندم مخلوط گردید. سپس در سطل­های پلاستیکی سیلو شدند و بعد از 45 روز باز شدند. ترکیبات شیمیایی شامل DM، OM، ASH، CP، EE، NDF و DAF طبق روش­های استاندارد اندازه­گیری شد. گوارش پذیری ماده آلی و انرژی متابولیسمی با روش تولید گاز و تجزیه­پذیری ماده خشک با روش کیسه نایلونی و خوش­خوراکی با استفاده از روش کافه تریا  بر آورد شد.داده­ها در یک طرح کاملاً تصادفی(6 تیمار و 3 تکرار) با نرم افزار SAS آنالیز شد. نتایج نشان داد که مقدار پروتئین خام در تیمار برگ و مقدار ADF  و NDF در تیمار سیلو شده  بیشتربود. حجم گاز تولیدی، گوارش پذیری ماده آلی، میزان تجزیه­پذیری شکمبه و انرژی متابولیسمی در تیمار ریشه بیشتر بود. همچنین ریشه چغندر­علوفه­ای میزان تجزیه­پذیری ماده خشک، خوش­خوراکی بیشتری در مقایسه با سایر تیمارها داشت(05/0>P).

کلمات کلیدی: چغندر­علوفه‌ای، تجزیه­پذیری ماده خشک، تولید گاز، گوارش­پذیری، خوش‌­خوراکی

 مقدمه وکلیات

1-مقدمه.....................................................................................2

1-1- اهمیت سیلو کردن علوفه. 4

1-2- اهداف تحقیق. 5

فصل دوم :مروری بر مطالعات انجام شده

2-1- تحقیقات انجام شده برروی چغندر علوفه ای. 7

2-2- مقایسه چغندر علوفه ای نسبت به چغندر قند. 9

2-3- خصوصیات زراعی چغندر علوفه ای. 10

2-4- عوامل ضد تغذیه ای چغندرعلوفه ای. 10

2-5- اساس تهیه سیلاژ از علوفه. 12

2-6- تأثیر فرآیندسیلو بر شاخص‌های کیفی علوفه. 13

2-6-1- تغییرات عصاره عاری از نیتروژن (NFE) 13

2-6-2- تغییرات فیبر یا سلولز 14

2-6-3- تغییرات پروتئین خام 14

2-6-4- تغییرات مواد معدنی. 15

2-6-5- تغییرات ویتامینها 15

2-7- تعیین میزان تجزیه پذیری و قابلیت هضم نمونه‌های خوراکی. 16

2-7-1- روش کیسه‌های نایلونی. 16

2-7-2- آماده کردن نمونه. 188

2-7-3 تعداد اندازه‌گیری. 188

2-7-4- انکوباسیون و بیرون آوردن کیسه‌ها از شکمبه. 199

2-7-5- شستن کیسه‌ها 199

2-8- روش تولید گاز (Gas production) 20

2-9- تعیین میزان خوش خوراکی......................................................................22

فصل سوم: مواد و روش ها

3-مواد و روش ها.....................................................25

3-1- موقعیت و مشخصات آب و هوایی گیاه مورد مطالعه و محل اجرای آزمایش   255

3-2- دام‌های مورد مطالعه. 255

3-3- روش نمونه‌برداری و آماده سازی نمونه‌های چغندر علوفه ای. 255

3-4- روش‌های ارزشیابی مواد خوراکی. 27

3-4-1- تعیین ترکیبات شیمیایی. 27

3-4-1-1- اندازه گیری pH سیلو 277

3-4-1-2- تعیین درصد ماده خشک.. 278

3-4-1-3- تعیین درصد خاکسترخام و ماده آلی. 299

3-4-1-4- اجزای دیواره سلولی. 299

3-4-1-4-1- دیواره سلولی(NDF) 299

3-4-1-4-2- دیواره سلولی بدون همی سلولز(ADF) 31

3-4-1-6- تعیین چربی خام 322

3-4-1-7-1- اندازه­گیری ازت به روش تیتراسیون بعداز تقطیر 333

3-4-1-7-2- آماده‌.سازی نمونه. 333

3-4-1-7-3- هضم نمونه. 344

3-4-1-7-4- تقطیر و تیتراسیون. 344

3-4-1-7-5- اندازه گیری پروتئین خام 355

3-4-2- تفسیر نتایج حاصل از کیسه‌های نایلونی. 355

3-4-3- آزمون تولید گاز 366

3-4-3-1- آماده‌سازی نمونه و سرنگ‌ها 366

3-4-3-2- محلول‌های لازم برای آزمون تولید گاز 377

3-4-3-3- محلول عناصراصلی (ماکرومینرال) 377

3-4-3-4- محلول عناصر کم مصرف (میکرومینرال) 377

3-4-3-5- محلول بافر 377

3-4-3-6- محلول رزازورین. 388

3-4-2-3- محلول احیا کننده 388

3-4-2-4- مواد لازم برای تهیه و آمادهسازی محیط کشت.. 388

3-4-2-4-1- آمادهسازی محیط کشت.. 399

3-4-2-4-2- تهیه مخلوط شیرابه شکمبه - محیط کشت.. 399

3-4-2-4-3- برآورد قابلیت هضم ماده آلی(OMD) 40

3-4-2-4-4- برآورد ماده آلی قابل هضم در ماده خشک.. 40

3-4-2-4-5- برآورد انرژی قابل متابولیسم. 41

3-5- محاسبات و تجزیه تحلیل آماری. 42

نتایج وبحث

4-1- نتایج تغییرات ترکیبات شیمیایی تیمارهای آزمایشی. 444

4-1-1- ماده خشک (DM) 455

4-1-2- ماده آلی(OM) 455

4-1-3- خاکستر (ASH) 466

4-1-4- پروتئین خام(CP) 466

4-1-5- چربی خام (EE) 477

4-1-6- دیواره سلولی بدون همی سلولز (ADF) 48

4-1-6- دیواره سلولی (NDF) 488

4-1-7- اسیدیته(pH) 498

4-2- آزمون تولید گاز 500

4-3- فراسنجه های برآورد شده تولید گاز 544

4-4- تجزیه پذیری ماده خشک تیمارهای مختلف.. 555

4-4-1- تجزیه­پذیری ماده خشك گیاهان در زمان‌های مختلف انكوباسیون. 555

4-4-2- فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک تیمارهای مورد مطالعه. 577

4-5-آزمون خوش خوراکی. 62

4-6- نتیجه گیری و بحث کلی. 643

پیشنهادت.. 65

فهرست جداول

جدول2-1- عوامل موثر بر دقت تكنیك­های تجزیه­پذیری شکمبه­ای در شرایط In situ........................................20

جدول3-1- درجه بندی سیلاژ از نظر کیفیت برا اساس شاخص فلینگ..........................................................................28

جدول4-1- میانگین درصد ترکیبات شیمیایی تیمار‌های مختلف چغندر­علوفه ای و سیلاژ آن................................44

جدول4-2- میانگین حجم گاز تولیدی (میلی لیتر/200 میلی گرم ماده خشک )تیمارهای مورد مطالعه................52

جدول4-3- گوارش­پذیری ماده آلی و انرژی متابولیسمی تیمارهای مورد بررسی.........................................................54

جدول4-4- میانگین درصد تجزیه­پذیری ماده خشک تیمارها در ساعات مختلف انکوباسیون شکمبه ای...............56

جدول4- 5- درصد فراسنجه‌های تجزیه پذیری چغندر­علوفه ای و سیلاژ آن.................................................................59

جدول 4-6- میانگین درصد ترکیبات شیمیایی تیمار‌های مختلف چغندر­علوفه ای و سیلاژ آن..................................61

فهرست اشکال وتصاویر

شکل4-1-تصویر برگ وریشه چغندر­علوفه­ای.........................................................10

شکل4-2- تولید گاز (میلی لیتر در 200 میلی­گرم ماده خشک) تیمارهای مورد مطالعه در زمان­های مختلف انکوباسیون.................ه پذیری ماده خشک (درصد) تیمارهای مورد مطالعه در زمان­های مختلف انکوباسیون..................52

شکل4-3- تجزیه پذیری ماده خشک (درصد) تیمارهای مورد مطالعه در زمان­های مختلف انکوباسیون..................57

شکل4-4-  خوش خوراکی( درصد ) تیمارهای مختلف چغندرعلوفه ای و سیلاژ آن..............................62