تعلیم و تربیت سازنده، آن است كه خودآموزی را به انسان بیاموزد و او را در شكل دادن به روش و ساختار یادگیری خود توانا سازد، به انسان بیاموزد كه چگونه مسئولیت ادامة آموزش و پروش خود را بر عهده بگیرد، و او را چنان بپرورد كه جویندگی و بیش آموختن، خوی او شود و در دل و جان او جای گیرد.
اما، انسان جویا و پژوهشگر، باید ابزار جویندگی و پژوهش را بشناسد تا بتواند به گنجینه های گذشته و حال دانش بشری كه در كتابخانه ها و مراكز اسناد و مدارك علمی گردآوری شده، دسترسی پیدا كند، و آن گنجینه ها را پشتوانة كار تحقیقی خود سازد، و آن گاه به یافته های تازه ای دست یابد و آنها را بر آن گنجینه های عظیم بیفزاید.
در دنیای شتاب زدة علم و صنعت امروز، دانستنی ها مرز زمان و مكان نمی شناسند، چنان دم به دم در حال گسترش است، و سیل بی امان انتشار كتابها و مقاله ها و نشریه های گوناگون چنان بی وقفه است كه كار تهیه، ضبط و بازیابی مدارك علمی و منابع پژوهش، دیگر كار آسانی نیست. دایره كار پژوهشگر امروز، مانند زمان ابن سینا به صندوق ها و رف های یك كتابخانه محدود نمی ماند. و ابعادی به وسعت تمام كشورهای روی زمین دارد. دانش هایی كه در عصر ابن سینا در چند كتاب می گنجید، چنان گسترش یافته و پیش رفته كه یك پژوهشگر گاه باید برای یافتن پاسخ یك سؤال، ساعتها و روزها در پای شبكه های اطلاع رسانی و در كنار رایانه ها بنشیند. او، به جای رف یا صندوق انباشته از كتاب با شبكه های وسیع الكترونیكی و پایگاههای اطلاعاتی ملی، منطقهیی و جهانی سر و كار دارد، و ناگزیر است كه همة این ابزارها را بشناسد.
علوم انسانی