روانشناسی و علوم تربیتی
پرسشنامه ابزار الگوي ارتباطات دانشجو- استاد (تغییریافته ابزار تجديدنظر شده الگوي ارتباطات خانواده) با روایی و پایایی : به منظـور اندازهگيـري ابعـاد الگوهاي ارتباطات دانشجو- استاد يا به عبارت ديگر، ابعاد جهتگيري گفت و شنود و جهتگيـري همنوايي دانشجو- استاد از «ابـزار الگوي ارتباطات دانشجو- استاد» استفاده شد . ایـن ابزار با استفاده از گویههای ابزار تجديد نظر شده الگوي ارتباطات خانواده (ريچي و فيتزپاتريك، 1990) و جایگزین کردن کلمات «اکثر استادانم در دانشگاه» به جای کلمات «پدر و مادرم» تهیه شد.
پیش از این، سو (2002) در مطالعهای از این روش به منظور تهیه گویههایی برای اندازهگیری ادراک دانشآموزان دبیرستانی از ابعاد الگوهای ارتباطات معلمان استفاده کرده است. وی در ابزار خود (ابزار الگوی ارتباطات معلمان) کلمات «اکثر معلمانم در دبیرستان» را به جای کلمات «پدر و مادرم» جایگزین کرده است. سو (2002) از محتواي اين ابزار به شيوه مؤلفههـاي اصلي دو عامل جهتگيري گفت و شنود و جهتگيري همنوايي را استخراج کرده است. در پژوهش حاضر نیز این دو عامل در بررسی روایی «ابـزار الگوي ارتباطات دانشجو- استاد» با استفاده از تحليل عامل اكتشافي به شيوه مؤلفههـاي اصلي استخراج شدند. در ادامه، نتایج این بررسی تشریح میشود.
در تحليل عامل «ابزار الگـوي ارتباطات دانشجو- استاد» اندازة ضـريب كيزر ـ ماير ـ آلكين برابر با 920/0 بود كه از كفايت نمونهگيري محتوايي ماتريس همبستگي اطلاعات حکایت داشت. ضريب آزمون كـرويت بارتلت (شاخص كفايت ماتـريس همبستگي) نيـز بـرابـر با 024/6398 و در سطـح 0005/0 p < معنادار بود.
بر اساس نمودار اسكري دو عامل استخراج شد. با توجه به شيب نمودار اسكري دو عاملي كه در شيب تند نمودار آشكار شدند، به عنوان عوامل اصلي قلمداد شدند و عواملي كه به صورت موازي در دامنه خط شيب قرار داشتند، پذيرفته نشدند. ارزش ويژه دو عامل استخراجی به ترتيب برابر 54/7 و 05/3 بود. این عوامل به ترتیب، 29 و 72/11 درصد و در مجموع، 72/40 درصد از واريانس ابزار را تبيين كردند (گرچه عامل بعدي با ارزش ويژه برابر با 38/1، 30/5 درصد از واريانس ابزار را تبيين ميكرد، به دلیل اینکه در شیب تند نمودار اسکری قرار نداشت به عنوان عامل اصلی در نظر گرفته نشد).
سپس، عوامل استخراجي به شيوة چرخش متعامد واريماكس مورد چرخش قرار گرفتند و بارگذاريهاي عاملي 30/0 و بيش از آن در نظر گرفته شدند. تحليل عوامل دادهها پس از سه چرخش به بهترين ساختار عاملي خود دست يافت. با استفاده از ماتريس بار عاملي گويهها، بار عاملي هر گويه در دو عامل استخراجي مورد مقايسه قرار گرفت و هر كدام از گويهها زير مجموعة عاملي قرار گرفتند كه در آن داراي بيشترين بار عاملي بودند. پس از تعيين محتواي هر عامل، عوامل استخراجي بر اساس ماهيت گويهها تحتعناوين «جهتگيري گفت و شنود» و «جهتگيري همنوايي» نامگذاري شدند.