اصول انسان شناختی حج از دیدگاه قرآن و روایات

فقه،الهیات،معارف
دانلود تحقیق رشته معارف اسلامی اصول انسان شناختی حج از دیدگاه قرآن و روایات - مقدمه الف) در بخش اول به بررسی " مفهوم حج از منظر قرآن و روایات چیست؟" ب) در بخش دوم به بررسی "مبانی انسان شناختی حج ازمنظر قرآن و روایات چیست؟" در این رابطه ما ابتدا به تعریف مبانی انسان شناسی و سپس مفهوم مبانی تعلیم و تربیت وبه بررسی چند مبنا از مبانی انسان شناسی پرداخته ایم؛ ازقبیل: پرستش گری،عقل ورزی،حقیقت جویی،اجتماع گرایی،مسئولیت پذیری،کمال گرایی،کرامت.و در پایان ارتباط هرکدام ازاین مبانی با حج تبیین گردیده است. 4-2- بخش اول: بررسی سؤال اول تحقیق مفهوم حج از منظر قرآن و روایات چیست؟ الف)کلمه ی حج به کسر حا(البته به فتحه نیز قرائت شده) در اصل به معنای قصد بوده و سپس در قصد زیارت بیت اختصاص یافته،به طزیق مخصوصی که شرع آن را بیان کرده است.(طباطبایی،ترجمه موسوی همدانی،بی تا،ص550)ب) مراد از حج در متون و منابع اسلامی،از جمله منابع فقهی،عازم شدن به سمت بیت الله الحرام به منظور به جا آوردن اعمال و عباداتی ویژه در زمانی خاص است.به تعبیربرخی فقها،اصطلاح فقهی حج بر مجموعه اعمالی دلالت دارد که در مکانهایی خاص در مکه انجام می شوند.(میر ابوالقاسمی،1389،ص1) ج) از جمله معانی شایع حج در منابع فقهی،به ویژه هنگامی که در برابر اصطلاح"عمره"به کار می رود،آن بخش از احکام و مناسک حج است که در چهارچوب مناسک عمره قرار نمیگیرد ودر حدیثی،مراد از تعبیر قرآنی "حج اکبر"(توبه،3)حج سال نهم هجری که مسلمانان و مشرکان با یکدیگر حج گزاردند ذکر شده است.به علاوه گاه مراد از حج اکبر،حج پیامبراکرم(ص)یا حجی که در آن،روز عرفه باجمعه مصادف شود،دانسته اند.همچنین تعبیر مذکور بر حج تمتع یا بخشی از مناسک آن و در برابر،حج اصغر بر عمره تمتع اطلاق شده است.منظور از روز حج اکبر(یوم الحج الاکبر)در احادیث،روز عید قربان و نیز روز عرفه(روز نهم ذیحجه)دانسته شده است.(همان) 4-3- بخش دوم: بررسی سؤال دوم تحقیق مبانی انسان شناختی حج از منظر قرآن و روایات چیست؟ مفهوم مبانی تعلیم و تربیت شکوهی(1368،ص61)،در باب مفهوم مبانی تعلیم و تربیت اشاره می کند که«عزیمت به سوی هر مقصد،برای آنکه متضمن وصول بدان باشد،مستلزم طرح و نقشه ای است که ناگزیرباید با توجه به مبدأحرکت ترسیم شود.»در ادامه وی، مبانی تعلیم و تربیت را اینگونه تعریف می کند:«مبانی تعلیم و تربیت از موقع آدمی و امکانات و محدودیت هایش و نیز از ضرورت هایی که حیاتش همواره تحت تأثیر آنهاست بحث می کند.» به این ترتیب از نظر وی،مناط مهم در تشخیص مبانی تعلیم و تربیت آن است که مبانی ناظر به«مبدأحرکت تربیتی وویژگی های او»هستند؛به علاوه،فحوا و سیاق کلام وی،به خصوص در واژه هایی مانند«موقع آدمی»و«امکانات و محدودیتهایش»به خوبی نشان می دهد که از نظر وی،مبانی به«آنچه هست»ناظرند،نه«آنچه باید باشد.» در مقام تمثیل،می توان حرکت یافرایند تربیت را به سفر تشبیه کرد که دارای مبدأ،مقصد،تابلوهای راهنما،مسیر و نقشه است.مبنا ناظر به مبدأ سفر،هدف ناظر به مقصد سفر،اصل ناظر به تابلوهای راهنمای سفر،روش ناظر به مسیر سفر و برنامه ناظر به نقشه ی سفر است. (بهشتی،1388،ص29) مبانی تربیت دینی مبانی تربیت دینی ازدیدگاه اسلام،«اوصاف وجودی انسان،جهان و آفریدگار انسان و جهان اند که ازمتون اسلامی استخراج و به یکی از دو شکل بسیط،یعنی مفاهیم،یامرکّب،یعنی گزاره های إخباری یا توصیفی بیان می شوند و شالوده ی استخراج و تدوین اهداف،اصول،برنامه ها و روش ها به شمار می آیند.»(همان) مبانی انسان شناسی از آنجا که مبانی مورد نظردر این پژوهش،«مبانی انسان شناسی» می باشد،از تعریف فوق تنها اوصاف وجودی «انسان» مدّنظر است؛لذا تعریف فوق به این شکل مطرح می شود:«اوصاف وجودی انسان که از متون اسلامی استخراج و به یکی ازدو شکل بسیط،یعنی مفاهیم،یا مرکّب،یعنی گزاره های إخباری یا توصیفی بیان می شوند و شالوده ی استخراج و تدوین اهداف،اصول،برنامه هاو روش ها به شمار می آیند.» فهرست مندرجات 4-1- مقدمه 2 مفهوم حج از منظر قرآن و روایات چیست؟ 3 مبانی انسان شناختی حج از منظر قرآن و روایات چیست؟ 4 مفهوم مبانی تعلیم و تربیت 4 مبانی تربیت دینی 4 مبانی انسان شناسی 4 الف) پرستش گری 5 ارتباط پرستش گری با برنامه ی تربیتی حج 5 ب) عقل ورزی 6 ارتباط عقل ورزی با برنامه ی تربیتی حج 7 ج) حقیقت جویی 7 ارتباط حقیقت جویی با برنامه ی تربیتی حج 8 د) اجتماع گرایی 8 ارتباط اجتماع گرایی با برنامه ی تربیتی حج 8 ه) مسؤولیت پذیری 9 ارتباط مسئولیت پذیری با برنامه ی تربیتی حج 9 و)کمال گرایی 10 ارتباط کمال گرایی با برنامه ی تربیتی حج 10 منابع و مآخذ 11