قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف در سیستم های حقوقی و پذیرش آن با ذکر ادله در نظام های بین المللی، اساسنامه دادگاه های کیفری و نظام اسلامی

در این تحقیق ابتدا به تعریف لغوی و اصطلاحی قاعده در سیستم های حقوقی می پردازیم، سپس پذیرش آن را با ذکر ادله در نظام های بین المللی، اساسنامه دادگاه های کیفری و نظام اسلامی بررسی می کنیم.تحولات حقوق کیفری بین المللی نشان می دهد که احساسات عمومی جهانی، تمایلی به تکرار محاکمه و اجرای مجازات نسبت به رفتار مجرمانه واحد ندارد.

در ادامه برخورد نظام های مختلف حقوقی با قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف بررسی خواهد شد.

رشادی بودن بخشی از احکام جزائی اسلام
خصوص محاکمه مجدد مجرمین اگر عقل انسان به این نتیجه برسد که مجازات دوباره بر شخص چون در حقیقت همراه با ظلم به مجرم است، نمی تواند تأمین کنندة اهداف مجازات ها باشد. یا اجرایش با مصالح مهمتری در تزاحم است، می توان از اجرای آن صرف نظر نمود.در ضمن اگر چه ما اعتقاد داریم در خصوص مجازات های منصوص شرعی چون آن مجازات از سوی خداوند تعیین شده، بهترین مجازات ممکن است، اما آن مجازات غیر شرعی هم تا حدی اهداف مجازات را تأمین می کند. چرا که اگر قرار بود بر مجازات های تعیین شده توسط انسانها چندان اثری مترتب نباشد. خداوند باید برای همه جرائم مجازات های معینی را تعیین می کرد. در حالی که می دانیم مجازات معین فقط برای چند جرم محدود وجود دارد. بنابراین همان مجازاتی که فرد برای بار اول تحمل نموده، اگر چه بهترین مجازات نبوده اما تأمین کننده نسبی اهداف مجازات ها بوده است.

فهرست مطالب
مفهوم قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف و مبانی آن در نظام های حقوقی
1-1- معنی اصطلاحی و مفهوم قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف 23
1-2- پذیرش قاعده در سیستم های حقوقی 27
1-2-1- نظام رومی- ژرمنی 27
1-2-2- نظام کامن لا 29
1-2-3- نظام اسلامی 31
1-2-3-1- قاعدة ملازمه 35
1-2-3-2- ارشادی بودن بخشی از احکام جزائی اسلام 38
1-2-3-3- قاعده «لا ضرر» و رابطه آن با قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف 40
1-2-3-4- قاعده «لا حرج» و رابطه آن با قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف 41
1-3- مبانی قاعده و دلایل موافقان و مخالفان 44
1-3-1- مبانی و ادلة موافقان قاعده ممنوعیت محاکمه و مجازات مضاعف 44
1-3-1-1- مبانی فردی و اجتماعی با رعایت قاعده اعتبار امر مختوم 48
1-3-1-2- اقتضای عدالت و انصاف 50
1-3-1-3- تأمین و تضمین اهداف اصلی حقوق جزای بین‏ الملل، حفاظت و حمایت از دادرسی قضائی 52
1-3-1-4- رعایت حقوق مجرم و محکوم علیه 54
1-3-1-5- حمایت های حقوق بشری 55
1-3-1-6- تضمین بنیادی برای محاکمه‏ای اقتصادی، سودمند و کارا با فرض صحت احکام 57
1-3-1-7- جمع بندی ادله و مبانی قاعده منع مجازات مضاعف 59
1-3-2- مبانی و ادلة مخالفان قاعده ممنوعیت محاکمه و مجازات مضاعف 60
1-3-2-1- آراء مخالفان قاعده 61
1-3-2-2- دلایل مخالفان قاعده ممنوعیت محاکمه و مجازات مضاعف 67

منابع و مآخذ