روانشناسی،علوم تربیتی واجتماعی
هدف از این پایان نامه استرس شغلی معلمان با عنوان بررسی رابطه امنیت شغلی و استرس شغلی با تعهد سازمانی معلمان مقطع ابتدایی شهر سمنان می باشد. جامعه ي امروز، جامعه اي سازماني است. امروزه ، بخش عمده زندگي ما در سازمان ها يا در ارتباط با سازمان ها سپري مي شود. هر سازماني با انجام دادن وظايف چند گانه يا تخصصي، هدفهاي عام يا خاص را براي جامعه و مردم آن متحقق مي سازد. اين هدفها و وظايف بسيار دشوارتر و پيچيده تر از آن است كه به وسيله يك فرد يا گروه كوچك تحقق پذير و انجام يافتني باشد( علاقه بند، 1383 ) دستيابي به اهداف كوتاه مدت و دراز مدت هر سازمان؛ بدون عزم جدي و پذيرش دروني و كوشش خود جوش عناصر و كاركنان، ميسر نيست.0 تحقق اين اهداف زماني به نتيجه مي رسد كه هر يك از كاركنان تعهد دروني و نسبتا با ثباتي نسبت به اهداف، راهبردها و شيوه هاي وصول و تحقق اهداف سازماني داشته باشند از دلايل ديگر اهميت و بررسي و مطالعه تعهد سازماني اين است كه سازمان هايي كه اعضايي با سطوح بالاي تعهد سازماني دارند و معمولا از عملكرد بالاتري برخوردارند از طرفي سازمان هاي امروزي در دنياي رقابتي به افرادي نياز دارند كه به نفع سازمان و فراتر از وظايف سازمان تلاش كنند و اين مهم، در مشاغل حساس از جمله حرفه تدريس و آموزش ويژه اي دارد.
در خصوص رابطه امنيت شغلي با استرس شغلي و تعهد سازماني در كشور ما تحقیق مشخصي صورت نگرفته است. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسي رابطه امنيت شغلي، استرس شغلي با تعهد سازماني معلمان مقطع ابتدايي شهرستان بروجرد بود امنيت شغلي با در نظر گرفتن ابعاد ثبات شغلي، امكان بروز خلاقيت، عاطفي بودن محيط كار، رضايت مادي و وجود نظام هاي فعال رسيدگي به شكايات كاركنان و دفاع از آن ها، استرس شغلي با در نظر گرفتن ابعاد نگرش به مهارت، قدرت تصميم گيري، كنترل وظايف، فشار كاري و زماني، ابهام نقش، عدم امنيت شغلي، كمبود ارزش، حمايت اجتماعي مدير، حمايت همكاران و تعهد سازماني براساس نظريه آلن و مي ير در خصوص تعهد سازماني و ابعاد آن ( شامل تعهد عاطفي، تعهد مستمر، تعهد هنجاري ) مورد بحث و بررسي قرار گرفت.
در اين پژوهش از روش توصيفي- همبستگي استفاده شد. جامعه آماري پژوهش شامل كليه معلمين مقطع ابتدايي شهر بروجرد در سال تحصيلي 89-1388 به تعداد 511 نفر مي شد. با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه 249 نفر تعيين گرديد. كه با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي متناسب با حجم، نفرات مورد نياز نمونه انتخاب گرديد. ابزار جمع آوري اطلاعات، شامل چهار پرسشنامه، پرسشنامه محقق ساخته جمعيت شناختي، شامل5 سوال بسته پاسخ، پرسشنامه محقق ساخته امنيت شغلي شامل 27 سوال بسته پاسخ بر مبناي مقياس درجه اي ليكرت با ضريب اعتبار92/0 ، پرسشنامه استاندارد استرس شغلي مشتمل بر 42 سوال بسته پاسخ بر مبناي مقياس درجه بندي ليكرت با ضريب اعتبار85/0 و پرسشنامه استاندارد تعهد سازماني مشتمل بر 24 سوال بسته پاسخ بر مبناي مقياس درجه بندي ليكرت با ضريب اعتبار93/0 بود. روايي پرسشنامه نيز با استفاده از نظرات اساتيد محترم راهنما و مشاور و ساير اساتيد صاحب نظر مورد تأييد قرار گرفته است. با استفاده از اين پرسشنامه ها نظرات معلمان در خصوص امنيت شغلي و استرس شغلي و تعهد سازماني آنان دريافت گرديد. تجزيه و تحليل داده ها نيز در دو سطح آمار توصيفي و استنباطي صورت گرفت كه در هر دو مورد از روشهاي مرتبط استفاده شد. در سطح توصيفي با استفاده از مشخصه هاي آماري مانند فراواني درصد فراواني، ميانگين، ميانه، مد، انحراف استاندارد و ... .
فهرست مطالب
چکیده 1
فصل اول:کلیات تحقیق 7
1-1مقدمه:Introduction 8
2-1بيان مسئله: 9
3- 1 اهمیت و ضرورت مسئله: 11
4-1 اهداف تحقیق: 13
5-1 فرضيه هاي تحقیق: 13
6-1 تعاریف واژه ها و اصطلاحات 14
1-6- 1 تعاریف نظری متغییرها 14
امنیت شغلی: 14
استرس شغلی: 14
تعهد سازمانی: 15
2-6-1 تعاریف عملیاتی متغیر ها 15
فصل دوم 17
مقدمه 17
1-2- بخش اول- امنیت شغلی 18
1-1-2مقدمه 18
3-1-2 جایگاه امنیت شغلی در تئوریهای مدیریت 21
1-3-1-2 تئوری کلاسیک و امنیت شغلی 21
2-3-1-2 تئوری نئوکلاسیک و امنیت شغلی 22
3-3-1-2 عوامل مؤثر بر امنیت شغلی (دیدگاه های جدید) 23
1-4-1-2 رضایت مادی (حقوق و دستمزد) 27
2-4-1-2 عاطفی بودن محیط کار 29
3-4-1-2 ثبات شغلی 31
تعریف ثبات شغلی 31
4-4-1-2 امکان بروز خلاقیت در شغل 32
تعاریف خلاقیت 32
5-1- 2 عوامل موثر بر امنیت شغلی 34
2-5-1-2 عوامل شغلی 36
7-1-2 عدم امنیت شغلی و پیامدهای آن 38
2- بخش دوم - استرس شغلی 42
1-2-2 مقدمه 42
2-2-2 تعريف استرس 43
3-2-2 مدل های استرس 44
3-3-2-2 مدل تاثیر متقابل یا تعاملی (لازاروس1 1966) 47
شکل (4-2) مدل تاثیر متقابل 48
ارزیابی توسط فرد 48
عدم توازن =استرس 48
نتیجه و پاسخ استرس 48
4-3-2-2 مدل تناسب شخص – محیط (مدل کاپلان ، 1998) 48
5-3-2-2 مدل کنترل – تقاضای شغل (مدل کارازک) 49
سطح استرس 49
6-3-2-2 مدل عدم تعادل تلاش – پاداش ، سایگریست1 ( 1996) 50
4-2-2 توسعه مدل های استرس شغلی 51
1-4-2-2 نقش سایکولوژی شناختی در مدل های استرس 51
2-4-2-2 نظریه های فیزیولوژیکی استرس 51
5-2-2 عوامل ایجاد کننده استرس شغلی: 52
1) خط مشی ها سازمانی: 53
2) ساختار سازمانی: 53
3) شرایط فیزیکی سازمان: 53
4) فرآیندهای سازمانی: 53
1)عوامل محیطی: 54
2)عوامل سازمانی: 54
3)عوامل فردی: 54
1-عوامل استرس زای زمانی: 54
2-عوامل استرس زای رویارویی: 55
3-عوامل استرس زای موقعیتی: 55
4- عوامل استرس زای ناشی از انتظار: 55
6-2-2رابطه استرس و عملکرد 55
7-2-2 انواع استرس از لحاظ پیامدهای آن 56
1) استرس منفی 56
2) استرس خنثی: 57
3) استرس مثبت: 57
8-2-2 علایم و نشانه های استرس : 57
1-8-2-2 پیامدهای فردی : 57
1- عملکرد : 58
2- کناره گیری : 58
3- طرز تلقی ها : 58
منبع : مورهد/ گریفین، ترجمه الوانی و معمار زاده، 1377، ص 168 59
9-2-2 استرس معلمان 60
3- بخش سوم -تعهد سازمانی 62
1-3-2-تعاریف تعهد 62
2-3-2-انواع تعهد 62
3-3-2-تعهد سازمانی و تعاریف آن 63
4-3-2-نظریه های تعهد سازمانی 65
1-4-3-2 مدل آلن و می یر 65
2-4-3-2 مدل ماتیو و زا جاک 68
شكل 9-2 عوامل ضروري ، عوامل همبسته و پيامدهاي تعهد سازماني (ماتيووزاجاك،1990 :174 ) 68
عوامل ضروری ومؤثر برای ایجاد تعهد در پنج دسته تقسیم می شوند که عبارت اند از: 68
3-4-3-2 مدل مودی وهمکاران 69
شکل10-2 عوامل مؤثر و نتایج ناشی از تعهد سازمانی (مودی، پورتر استیرز،1982: 253) 69
4-4-3-2 مطالعه پورتر، استیرز(1974) 70
شكل (11 70
-2 )عواملي كه موجب تعهد اوليه مي شوند 70
5-3-2- عوامل موثر بر انواع تعهد 72
2-5-3-2 تعهد مستمر 74
3-5-3-2 تعهد هنجاری یا تکلیفی 74
6-3-2 اهمیت تعهد 75
7-3-2 نتایج و پیامدهای تعهد سازمانی 76
جدول (2-2) نتایج و پیامدهای احتمالی سطوح مختلف تعهد سازمانی اثر گذار بر کارمندان 76
(منبع ، حسینی کاشانی، 1385) 77
9-3-2 تعهد سازمانی معلمان 78
4- بخش چهارم- مبانی پژوهشی 79
2-Klein 85
جمع بندي 86
نام مولفه ها 86
1-ثبات شغلی 86
2- امکان بروز خلاقیت در شغل 86
3-عاطفی بودن محیط کار 86
4-رضایت مادی 86
5-وجود نظام های فعال و رسیدگی به شکایات کارکنان و دفاع از آن ها 86
چارچوب مفهومی پژوهش 86
1- تعهد عاطفی 87
2- تعهد مستمر 87
3- تعهد هنجاری 87
استرس شغلی 87
نام مولفه 87
1- نگرش به مهارت 87
2- قدرت تصمیم گیری 87
3- کنترل وظایف 87
4- فشار کاری و زمانی 87
5- ابهام نقش 87
6- عدم امنیت شغلی 87
7- کمبود ارزش 87
8- حمایت اجتماعی مدیر 87
فصل سوم
2-3 روش تحقيق 88
3-3: جامعه آماري 89
جدول 1-3 توزيع فراواني جامعه آماري به تفكيك جنسيت 89
4-3 نمونه آماري 89
5-3 : ابزار اندازه گيري 90
7-3 : روش گرد آوري اطلاعات 93
داده ها 95
فصل چهارم
1-4: توصيف آماري نمونه تحقيق 95
2-4: توصيف متغيرهاي پژوهش 101
1- امنيت شغلي 101
2- استرس شغلي 103
3- تعهد سازماني 105
جدول (10-4) توزيع فراواني پاسخ ها در خصوص تعهد سازماني 105
نمودار (10-4) توزيع فراواني پاسخ ها در خصوص تعهد سازماني 105
3-4: آزمون فرضیه هاي پژوهش 107
فرضيه سوم: 109
فريضه چهارم: بين هر يك از ابعاد امنيت شغلي و ميزان استرس شغلي كاركنان رابطه معنادار وجود دارد. 110
تحليل هاي تكميلي 113
فصل پنجم:بحث ونتیجه گیری 115
1-5: مقدمه 115
2-5: خلاصه 115
3-5: يافته هاي تحقيق 117
4-5 بحث و نتيجه گيري 120
5-5: پيشنهادات 122
6-5: محدوديت هاي تحقيق 123
7-5: پيشنهادات براي تحقيقات در آينده 124
منابع 125