بررسی رویکردهای مختلف تدوین استراتژی

هدف از این پایان نامه بررسی رویکردهای مختلف تدوین استراتژی بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد

رويکردهاي تدوين استراتژي

نگرش هاي گوناگوني در طول زمان در فضاي مديريت استراتژيک به ويژه تدوين استراتژي شکل گرفته است که هريک کانون تمرکزي براي خود برگزيده اند. همچنين دسته بندي هاي مختلفي از نگرش ها و رويکردهاي تدوين استراتژي توسط صاحبنظران مطرح گرديده است که هريک از زاويه خاصي به تقسيم بندي اين رويکردها پرداخته-اند. به عنوان مثال هريسون و جان هفت رويکرد "تجزيه و تحليل وضعيت"، "جبرگرايي محيطي "، "اصل اعمال قدرت "، "استراتژي از پيش تعيين شده "، "استراتژي در حال تکوين "، "مديريت ذينفعان " و "ديدگاه مبتني بر منابع" را مطرح مي کنند[3].

هاجتس و ورتمن رويکردهاي "برنامه ريزي يکپارچه شده"، "تحقيق انطباق پذيري"، "شهودگرايي"، "مشخص نمودن عوامل استراتژيک"، "انتخاب حيطه فعاليت مناسب" و "تقليد" را عنوان مي کنند[4]. کوسومانو پنج نظريه " تكاملي "،" انقلابي "، "سازمان صنعتي "، " اقتصادي چامبرلين "، "اقتضائي " و" مبتني بر منابع" را معرفي مي کند[5].

در يک تقسيم بندي ديگر، علي احمدي رويکردهاي "فرآيند پايه‌ برنامه‌ريزي استراتژيک "، "برنامه‌ريزي مبتني بر منابع"، "رويکرد مبتني بر ارزش افزوده "، "برنامه ريزي مبتني بر ارزش‌هاي مديريتي "، "برنامه‌ريزي مبتني بر هدف "، "رويکرد مبتني بر سناريو پردازي "، "خود سازمان‌دهي "، "افزون‌گرايي منطقي "، "رويکرد مبتني بر قواعد ساده "، " قاعده‌شکني و نوآوري"، "رويکرد مذاکرات استراتژيک" و "رويکرد استفاده از منابع ديگران " را به عنوان مبناي برنامه ريزي استراتژيک مطرح مي کند[6]. همان طور که گفته شد صاحبنظران مختلف بر اساس معيارهاي متفاوتي به تقسيم بندي رويکردهاي تدوين استراتژي پرداخته اند. برخي تقسيم بندي را بر اساس نحوه و چگونگي انجام فرآيند تدوين استراتژي انجام داده اند.

اما برخي ديگر از صاحبنظران منشأ شکل گيري استراتژي هاي سازمان را ملاک تقسيم بندي قرار داده اند که بر اين اساس مي‌توان ديدگاه هاي تأثيرگذار بر شكل گيري استراتژي را در سه دسته كلي طبقه بندي كرد:

الف) نظريات با گرايش محيطي: ديدگاه هايي هستند كه محيط را يا به صورت تكاملي و يا بصورت انقلابي در حال تغيير و تحول در نظر مي گيرند و معتقدند كه سازمان مجبور است براي حفظ حيات خود، با خواسته ها و تحولات محيطي سازگار شود. نظرياتي مانند تكامل، انقلابي، سناريو پردازي، سازمان صنعتي، جبرگرايي و استراتژي اضطراري را مي توان در اين دسته قرار داد.

ب) نظريات با گرايش داخلي (سازماني): براساس نظريات با گرايش سازماني، با وجود اينكه محيط ممكن است همواره يا بصورت يكباره تغيير نمايد، ولي سازمان موجود بي اختيار و بي فكر نيست كه به هر خواسته محيطي تن در داده و اسير آن شود، بلكه سازمان ها داراي قابليت ها، صلاحيت ها و شايستگي هايي بوده و از برخي حمايت ها برخوردار هستد كه مي-توانند به واسطه آنها و با تفكر لازم، محيط مناسب خود را انتخاب و حتي بر محيط تأثيرگذار باشند . نظريات چامبرلين، اقتضايي، اصل اعمال قدرت، استراتژي محتاطانه، قاعده‌شکني و نوآوري، تجزيه و تحليل افراد ذينفع و ديدگاه مبتني بر منابع را مي توان در اين دسته به حساب آورد.

ج) نظريات با گرايش داخلي- خارجي: با ترکيب تئوري هايي كه براي تدوين استراتژي ها، يا به داخل سازمان و يا به خارج آن توجه مي كنند، ديدگاه هايي حاصل شده که در چارچوب آن، اهميت هر دو محيط دروني و بيروني در تدوين استراتژي در نظر گرفته مي شود. رويکردهاي تجزيه و تحليل وضعيت يا به طور خاص تحليل SWOT در اين دسته قرار مي گيرد.

فهرست مطالب

1-1 مقدمه 3
1-2 مديريت استراتژيک 5
1-3 رويکردهاي تدوين استراتژي 9
1-3-1 تئوري سازمان صنعتي 12
1-3-2 رويکرد مبتني بر سناريو 12
1-3-3 نگرش جبرگرايي محيطي 13
1-3-4 نگرش اعمال قدرت 13
1-3-5 نظريه اقتصادي چامبرلين 14
1-3-6 نظريه اقتضايي 14
1-3-7 رويکرد تدوين استراتژي مبتني بر ذينفعان 15
1-3-8 تجزيه و تحليل SWOT 16
1-3-9 رويکرد مبتني بر منابع 24
1-4 مزيتهاي رقابتي 35
1-4-1 مزيت رقابتي پايدار 38
1-4-2 چارچوب VRIO 43
1-4-3 تعيين وضعيت رقابتي منابع توسط چارچوب VRIO 46
1-5 جمعبندي 48

مراجع

فهرست جداول
جدول 2-1 : تقسيم بندي منابع از ديدگاه والنتين 24

فهرست اشکال
شكل 2-1 : ماتريس SWOT 17
شكل2-2 : زنجيره ارزش پورتر 25
شكل 2-3 : چارچوب 7S 25
شكل 2-4 : مدل گرانت به صورت خلاصه شده 26
شكل 2-5 : مدل هانت و مورگان 27
شکل 2-6: چگونگي تعيين وضعيت رقابتي منابع توسط چارچوب VRIO 35