بررسی معامله اعضا بدن انسان در حقوق ایران

مطالعه حقوقي موضوع معاملات اعضاء بدن در چارچوب مباني و منابع حقوقي و مقررات آمره و نيز نظريات و دكترين‌هاي موجود علماي حقوق، موضوع بخش پیش روی این تحقیق می باشد.در این مسیر، بر اساس قواعد عمومي قراردادها، قراردادهاي راجع به اعضاء بدن را بررسي نموده و شروطي همچون شرايط اساسي صحت معاملات، ماليت مورد معامله، مشروعيت مورد و جهت معامله را مورد تبيين قرار مي‌دهيم.

همچنین، با عنایت به اهميت شناخت نوع رابطه حقوقي ميان انسان و اعضاء بدن خود، بحث را با تحليل اين رابطه در دو قالب مالكيت و حق پي خواهيم گرفت. با توجه به مبناي حقوقي توافقات طرفين در معاملات، يعني اراده، به بررسي مفهوم اصل حاکمیت اراده و بيان موانع تاثیر اصل حاكميت اراده يعني نظم عمومي، قانون، اخلاق حسنه‌ و نقش آن در معاملات اعضاء بدن مي‌پردازيم. این بخش را با اهتمام به شناخت نوع معاملات از جنبه‌هاي مختلف حقوقي و تقسيم‌بندي‌هايي كه بر اساس ماهيت عقود انجام شده است و تحلیل آنها در موضوع تحقیق به اتمام مي‌رسانيم.

فهرست مطالب

بخش اول: کلیات 4
مبحث اول: بررسی تاریخی انتقال اعضاء 4
گفتار اول: تاريخچه پیوند و انتقال اعضاء در جهان 5
گفتار دوم: تاريخچه پيوند اعضاء در ايران 6
مبحث دوم: اقسام انتقال عضو 9
گفتار اول: حالات مختلف انتقال عضو 9
1. تامین عضو از انسان زنده 10
2. تأمين عضو از جسد 10
گفتار دوم: انواع اعضاء قابل پيوند 11
گفتار سوم: بررسی حقیقت مرگ 13
1. تعريف مرگ 13
2. اغماء 17

مبحث اول: مالیت اعضاء بدن 20
گفتار اول: شناخت مفهوم مال 20
1. تعريف لغوي مال 20
2. تعریف اصطلاحی 21
گفتار دوم: مالیت در حقوق مدنی ایران 23
1. مالیت نوعی 23
2. مالیت شخصی 24
گفتار سوم: مالیت اعضاء بدن انسان 24
مبحث دوم: مشروع، معین و قابل تسلیم بودن مورد معامله 27
گفتار اول: مشروع بودن مورد معامله 27
گفتار دوم: معین و قابل تسلیم بودن 30
مبحث سوم: مشروعیت جهت معامله اعضاء بدن 33
گفتار اول: مفهوم جهت 33
گفتار دوم: جهت در معامله اعضاء بدن انسان 36
مبحث چهارم: رابطه حقوقی انسان با اعضاء بدن خویش 38
گفتار اول: شناخت مفهوم ملكيت 38
1. معنای مالکیت 38
2. مالکیت بر جسم 40
گفتار دوم: شناخت مفهوم حق 40
1. معنای حق 40
2. حقوق مربوط به شخصیت 42
3. اوصاف حقوق مربوط به شخصیت 43
گفتار سوم: معامله اعضاء بدن در قلمرو حقوق مربوط به شخصیت 44

مبحث اول: اصل حاکمیت اراده 47
مبحث دوم: عوامل محدود کننده اصل حاکمیت اراده 49
گفتار اول: معامله اعضاء بدن در عرصه مقررات آمره 50
گفتار دوم: معامله اعضاء بدن در عرصه نظم عمومی 54
گفتار سوم: معامله اعضاء بدن در عرصه اخلاق حسنه 58
فصل سوم: ماهیت معامله اعضاء بدن انسان 63
مبحث اول: ماهيت معاملات اعضاء بدن انسان به اعتبار شرايط انعقاد 64
گفتار اول: معامله اعضاء بدن انسان و ماده 10 قانون مدني 65
گفتار دوم: معامله اعضاء بدن انسان و عقد بیع 67
گفتار سوم: معامله اعضاء بدن انسان و جعاله 69
گفتار چهارم: معامله اعضاء بدن انسان و هبه 72
گفتار پنجم: رضايي يا تشريفاتي بودن عقد 74
مبحث دوم: ماهيت معامله اعضاء بدن انسان به اعتبار موضوع و هدف اقتصادي 76
گفتار اول: معوض يا مجاني بودن معاملات 76
گفتار دوم: مسامحي يا معاملي بودن معاملات 78

منابع 80