مبانی نظری و تاریخچه ادبیات کودک

ادبیات کودک تنها قصه یا حکایت منثور و منظوم نیست بلکه همه معارف انسانی را در بر می گیرد. هر آنچه برای کودک نوشته می شود خواه قصه یا نمایشنامه ، مطالب و معارف علمی، سوال و توضیح در کتاب ها یا مجله ها یا برنامه های رادیویی یا تلویزیونی و غیره ، همه آنها مواردی هستند که خمیرمایه‌ی ادبیات کودک را تشکیل می دهند.

تعاریف ادبیات کودک با توجه به چارچوب موضوع استنادی که پژوهشگر از آن وارد می شود و با توجه به محیط و جامعه ای که تعریف در آن گنجانده می شود متعدد است. از جمله‌ تعاریف اینکه ؛ « ادبیات کودک همان ابداع ادبی ویژه‌ی کودکان است. و در تمام مراحل کودکی به ویژه در سن طفولیت تا پایان کودکی دیررس با آنها همراه است ؛ که مقصود همان ، کارهای هنری است که از طریق ابزارهای ارتباطی مختلف که مشتمل بر فکر و خیال و بیانگر احساسات و عواطف و دارای بیانی منظوم و منثور از فنون ادبی می باشد که همسو با سطح درک و فهم تربیتی مختلف آنها به کودکان منتقل می شوند .»

ادبیات کودک در خلال بسیاری از تأثیرات مختلف که در شخصیت کودک ایجاد می- کند و یا در محیطی که کودک در آن زندگی می کند ، در رشد شخصیت کودکان تأثیر می- گذارد. پس ادبیات کودک ، ازعناصر اساسی است که علت‌های سازگاری انسانی را در فهم گروهی که مورد خطاب این نوع ادبیات (کودک) هستند، افزایش می دهد. و کودک را با علت هایی که ورای انواع سازگاری می باشند و نیز آنچه محرک انگیزه ها است ، آشنا می گرداند. پس کودکان همواره ادبیات خاص خویش را دارند، ادبیاتی که خیالِ آنها را حرکت و رشد می دهد. کودکان کتاب‌هایی را که باعث شادمانی و بهره مندی و نشاط آنها می گردد، و نیز کتاب هایی که آنها را به دنیای کودکی‌شان می برد دوست دارند. و باعث می شوند تجربه های انسانی مختلف را که نیاز مبرم به یادگیری آنها دارند در وجودشان افزایش یابد. ادبیات کودک قصه های پهلوانی و شجاعت و بی باکی، قصه های انسانی که ارزش های اصیل را رشد می- دهد و به خوبی تشویق می نماید و شر(بدی) را دور می سازد. را شامل می شود.

فهرست مطالب
1. نگاهی به ادبیات کودکان 1
1-1 . کودک و دوران کودکی 1
1-1-1 . اهمّیّت و جایگاه دوره ی کودکی 3
1-1-2 . دیدگاه اسلام به کودک 4
1-2 . تعریف ادبیات کودک 7
1-3 . اصطلاح ادبیات کودک 7

1-5 . اهمیت و اهداف ادبیات کودک 21
1-5-1 . اهداف ادبیات کودک 22
1-5-1-1 . اهداف تربیتی 22
1-5-1-2. اهداف زبانی 22
1-5-1-3 . اهداف تعلیمی ، آموزشی و شناختی 24
1-5-1-4. اهداف تفریحی 26
1-5-1-5. اهداف زیبایی شناختی و ذوقی 26

1-7 . وظایف ادبیات کودک 31
1-7-1. وظیفه اجتماعی 31
1-7-2. وظیفه تاریخی و فرهنگی 32

1-8-1 . قصه 34
1-8-1-1. قصه های خیالی 36
1-8-1-2. قصه های جن و پری و جادوگران 38
1-8-1-3. قصه های حیوانات 39
1-8-1-4. قصه های واقع گرایانه 41
1-8-1-5. قصه های تاریخی 43
1-8-1-6. قصه های دینی 44
1-8-1-7. قصه های ادبی 45
1-8-1-8. قصه های فکاهی 45
1-8-1-9. قصه های علمی 46
1-8-2 . شعر کودک 47
1-8-2-1. خیال در شعر کودک 48
1-8-2-2 . وزن در شعر کودک 48
1-8-2-3 . انواع شعر کودک 50
1-8-2-3-1 . لالایی ها 50
1-8-2-3-2. متل ها 51
1-8-2-3-3 . شعرهای غنایی 51
1-8-2-3-4 . قصه های منظوم 52

الف . منابع فارسی
ب . منابع عربی