علوم سیاسی
دانلود مقاله رشته علوم سیاسی بررسی ترتیبات امنیتی در خلیج فارس چکیده: از جمله مسائل مهمی که از ابتدای تاریخ پیدایش انسان تا به امروزدر اشکال مختلف مطرح بوده، مسأله امنیت می‌باشد که ابعاد آن‌در گذر زمان تنوع و تعدد بسیاری یافته است. امروزه به‌خاطررسمیت یافتن دولت ـ کشورها در عرصه بین‌المللی معمولاً مبحث‌امنیت با وصف "ملی" مدنظر بوده و سؤال از امنیت ملی به‌منزلة‌یکی از سؤالهای حیاتی هر کشوری، حجم قابل توجهی ازتحقیقات و نیروهای فکری و سیاسی را به خود معطوف می‌دارد.نظر به اهمیت «سیاستگزاریهای امنیتی» و «امنیت ملی جمهوری‌اسلامی ایران در منطقه خلیج‌فارس»این دو موضوع را به‌بحث گذارده‌ایم در یک تقسیم‌بندی کلان الگوهای امنیتی را می‌توان به دو دسته برون‌سیستمی و درون سیستمی تقسیم کرد. الگوهای برون سیستمی که تجلّی دخالت ومشارکت بازیگران بین‌المللی خارج منطقه‌ای در روند تصمیم‌گیریهای سیاسی سیستم‌منطقه‌ای رخنه یافته به گونه‌ای اقتدارآمیز می‌باشند انواع مختلفی دارند که اولین آنهاهمین مدل "هژمونی یک قدرت خارجی" است. از این‌رو نقطه آغاز خوبی برای بحث‌به‌شمار می‌آید. این الگو که بر ایجاد نظام سلسله مراتبی همراه با سلطه و سیطرة یک قدرت‌مداخله‌گر غیرمنطقه‌ای استوار است تنها راه ثبات را الگوی امنیتی یک قطبی بر اساس‌رفتار تفوق‌آمیز یک قدرت خارجی می‌داند، که در این باب دو نوع هژمونی مستقیم وغیر مستقیم قابل تشخیص است. هژمونی مستقیم یک نوع نظام سلسله مراتبی مبتنی بربرتری یک قدرت خارج منطقه‌ای بر زیر سیستم منطقه‌ای و تعیین امور امنیتی آن به‌وسیلة سیستم مداخله‌گر است. مدل هژمونی مستقیم بر مبنای حضور مستقیم و دخالت‌یک‌جانبة یک قدرت خارجی در ترتیبات امنیتی منطقه‌ای خاص است که موجبات‌برقراری سیستم امنیت تک قطبی در آن ناحیه را فراهم می‌سازد. کلمات کلیدی: ترتیبات امنیتی منطقه خلیج فارس مقدمه: خلیج‌فارس به تعبیری انبار نفت جهان و به تعبیری دیگر سوخت موتور اقتصادی دردهه‌های آتی به‌شمار می‌آید، از این‌رو استوار ساختن نظم و امنیت در این سیستم‌منطقه‌ای مستقل و تأثیرگذار از اهمیت بسزایی برخوردار است. حال شایسته است‌ویژگیهای این منطقه با عنایت به ملاحظات امنیتی آن در دو بعد ساختاری و کاربردی‌سیستم منطقه‌ای مورد بررسی قرار گیرد. از نظر ساختاری، منطقه خلیج‌فارس سیستمی‌ناهمگن محسوب می‌شود. این ناهمگنی هم ناشی از عوامل درون سیستمی و هم‌عوامل برون سیستمی است. تعصبات قومی و ملی، منازعات مرزی و گسیختگیهای‌سیاسی و فرهنگی از عوامل درون سیستمی به‌شمار می‌آیند. ولیکن مهمتر ازآن، عوامل‌برون سیستمی است که ناشی از مداخلة بیگانگان در امور خلیج‌فارس می‌باشد.مهمترین قدرت خارجی که به تحریکات منطقه‌ای دامن می‌زند ایالات متحده‌امریکاست. درخصوص کارکرد و فرآیند سیستم منطقه‌ای ذکر این نکته حائز اهمیت است که باتوجه به کمرنگ شدن عوامل نظامی و اهمیت چارچوبهای اقتصادی، شایسته است‌قطب اقتصادی نهادینه‌ای در منطقه خلیج‌فارس ایجاد گردد تا بتواند کل منطقه را به‌صورت یک قطب توسعه درآورد و ثبات و امنیت را در منطقه برقرار سازد. از این‌روتوافق عمومی میان بازیگران منطقه‌ای برای هماهنگی اقتصادی و تأمین نیازهای‌اجتماعی به دلیل اتکای اکثر کشورها به نفت، ضروری می‌نماید که حصول این امر نیزبدون تشنج‌زدایی سیاسی عملی نمی‌باشد. از این‌روست که بهبود روابط ایران و اعراب،کاهش موافقتنامه‌های دفاعی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با غرب و دوری آنها ازامریکا و اسراییل از پیش شرطهای لازم برای تحقق این همکاری محدود محسوب‌می‌شود. از این‌رو شایسته است کشورهای منطقه ضمن پرهیز از بحران‌سازی درخلیج‌فارس و ترجیح مصالح امنیتی منطقه از طریق هماهنگ ساختن سیاستهای منطقه‌ای‌خود و تأکید بر همکاری نه ستیزه‌جویی، حضور نیروهای بیگانه در منطقه را کمرنگ‌سازند و بدین ترتیب بر خودمختاری جمعی تأکید بیشتری ورزند. فهرست مطالب بررسی ترتیبات امنیتی در خلیج فارس 1 چکیده: 2 1ـ هژمونی مستقیم غیرقانونی 3 2ـ هژمونی مستقیم قانونی 4 اول ـ هژمونی غیرمستقیم نهادینه 5 دوم ـ هژمونی غیرمستقیم 6 1ـ تقسیم به مناطق نفوذ 7 2ـ تجزیه و تقسیم جغرافیایی 7 در این‌باره‌دوسناریوی‌واگرایی‌ملی‌وواگرایی‌تمدنی‌قابل‌تصوراست: 8 1ـ واگرایی ملی 8 2ـ واگرایی تمدنی 9 نگاهی گذرا به مدلهای مطرح شده در قالب‌الگوی امنیتی درون سیستمی بیفکنیم، می‌توانیم از مدلهای زیر به تفکیک یاد کنیم: 10 1ـ هژمونی یک قطبی منطقه‌ای 11 2ـ موازنه قوای منطقه‌ای 11 3ـ نظام وتوی واحدهای منطقه‌ای 12 4ـ الگوی امنیت دسته جمعی منطقه‌ای 12 به دلیل وجود عوامل بازدارنده در خلیج‌فارس قابل‌پیاده شدن و اعمال نمی‌باشد، این دلایل عبارتند از: 13 یک ـ فقدان توانایی نظامی کافی کشورهای عضو برای سد هجوم مهاجمان 13 سه سطح تحلیل بین‌المللی،منطقه‌ای و ملی مورد تجزیه و تحلیل واقع شود تا از این رهگذر عواملی که‌تصمیم‌گیرندگان امنیتی کشور باید مد نظر قرار دهند تبیین گردد: 17 1ـ سطح تحلیل بین‌المللی 17 2ـ سطح تحلیل منطقه‌ای 18 3ـ سطح تحلیل ملی 20 اول ـ چندجانبه‌گرایی 21 دوم ـ سیاست دوگانه 22 سوم ـ فرامنطقه‌گرایی 22 چهارم ـ سیاست "دولت همیار" 23 منابع (:24
